جایگاه طرح ملی تلاوت نور و حفظ قرآن کریم در مساجد در مشهد بررسی شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، کمیسیون جایگاه طرح ملی تلاوت نور و حفظ قرآن کریم در مساجد و تأثیر آن بر توسعۀ آموزش عمومی قرآن کشور روز گذشته، هشتم خردادماه در حاشیه همایش ملی تجلیل از خادمان طرح ملی تلاوت نور در مشهد مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در آن راهکارهای ارتقای طرح ملی تلاوت نور ارائه شد.

در این کمیسیون‌ها ابتدا اهدافی که توسط شورای توسعۀ فرهنگ قرآنی کشور به عنوان نهادی تخصصی و وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده بود، بازخوانی شد؛ هدف از تصویب این قانون هشت‌بندی، آموزش عمومی قرآن کشور، سطح‌بندی آموزش نسبت به سنین مختلف و یادگیری عمومی قرآن تا پایان سطح متوسطه است.

طبق این مصوبه، چشم‌انداز نظام آموزشی عمومی قرآن کشور، نهادینه کردن فرهنگ انس با قرآن کریم و تربیت 10 میلیون حافظ در جامعه است، همچنین در این اساسنامه، ایجاد توانایی خواندن قرآن کریم همراه با فهم و تدبر و بهره‌گیری مردم از تعالیم قرآن در زندگی، رسالت نظام آموزش قرآنی کشور را معرفی کرده‌اند.

ارائۀ راهکارهای کیفیت‌بخشی به سطح آموزش قرآن در مساجد

در ادامه مباحث مطرح شده در این کمیسیون، با توجه به بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع شرکت‌کنندگان مسابقات قرآن اوقاف، مراحل آموزش قرآن کریم یعنی خواندن قرآن، درک معنا، آموزش مفاهیم، حفظ قرآن و ... عنوان شد و با طرح این سؤال که چرا پس از گذشت 23 سال از تصویب این طرح هنوز بیشتر افراد در مرحلۀ روخوانی قرآن مانده‌اند، شرکت‌کنندگان به ارائۀ راهکارهایی در جهت کیفیت بخشی به سطح آموزش قرآن در مساجد پرداختند.

استفاده از قاریان مطرح شهرها و استان‌ها و قاریان خوش‌خوان در مساجد، تفسیر دو دقیقه‌ای و تفسیر هرشب یک آیه در مساجد، استفاده از ترجمۀ سلیس و روان مانند ترجمۀ آیت‌الله مکارم شیرازی، شناسایی و تهیۀ بانک اطلاعاتی از قاریان خوب و سطح‌بندی، توانمندسازی و توزیع قاریان به مساجدِ نیازمند به قاری از جمله پیشنهادات مطرح شده در این حوزه بود.

در بخش دیگری از برنامه کمیسیون، حجت‌الاسلام محمد حاج‌ابوالقاسم، حافظ کل قرآن کریم و داور بین‌المللی به بررسی جایگاه حفظ در مساجد پرداخت و بیان کرد: در روش سنتی حفظ قرآن که کل قرآن حفظ می‌شود، تلاش بر صحیح خواندن قرآن است، هرچند که از مفاهیم اطلاع نداشته باشند که ما نمی‌توانیم به این روش اکتفا کنیم زیرا این روش در صدر اسلام هم در مساجد نبوده است بلکه آیات به تناسب نیاز و شرایط در مسجد گفته می‌شده است و مسلمانان هم آن را حفظ می‌کردند.

حفظ کاربردی؛ بهترین روش در حفظ قرآن

این حافظ قرآن کریم، حفظ کاربردی قرآن که در آن به معانی و مفاهیم قرآن توجه می‌شود را بهترین روش در حفظ قرآن دانست و عنوان کرد: قرآن برای همه عصرها و گروه‌ها درس‌هایی دارد که بخشی از آن‌ها عمومی و برای همگان است و بعضی از آن‌ها نیز خاص است و درد عده خاصی را درمان می‌کند.

حاج ابوالقاسم با بیان اینکه حفظ کاربردی و موضوعی قرآن کریم بر اساس موضوعاتی است که مورد نیاز مخاطبان در سطوح مختلف است، گفت: در این روش ممکن است کسی 20 آیه و یا 50 آیه حفظ کند که نباید تصور کرد این تعداد کم است، بلکه باید به تآثیر این آیات در نزدیک شدن به معنویت و خدا توجه داشت.

این حافظ قرآن کریم با بیان اینکه روشی که بیشتر در مساجد مطرح می‌شود، روش حفظ کاربردی عمومی است به بیانات رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و افزود: ایشان تأکید دارند که جوانان و نوجوانان آیات برجسته قرآن را حفظ کنند مانند آیه ای که خدا فرموده است «اگر شما 20 نفر باشید و صابر هم باشید بر 200 نفر پیروز خواهید شد».

وی به بیان نمونه‌ای دیگر از آیات مهم و برجستۀ قرآن که رهبر معظم انقلاب بسیار از آن استفاده کرده‌اند پرداخت و بیان کرد: یکی دیگر از آیات مهم قرآن کریم، آیۀ 40 سورۀ حج است که می‌فرماید: «لَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ، خداوند کسانی را که یاری او کنند(و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌کند» که در بررسی‌های انجام شده این آیه بیشترین سهم را در سخنان ولی فقیه داشته است که نشان از ذوب ایشان در قرآن و اهمیت این آیه دارد.

بهره‌مندی از آیات خاص مرتبط با موضوع جلسات

وی با بیان نمونه‌ای از آیات خاص قرآن به آیۀ «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ، و هر چه در توان دارید از نیرو آماده و بسیج کنید»(انفال/60) اشاره کرد و گفت: باید در هر گروه خاصی از آیات مرتبط با خودشان را مطرح کرد که می‌توان در جمع نظامیان و بسیجی‌ها از این آیه استفاده کرد، البته کتابی در زمینۀ حفظ موضوعی تخصصی نداریم اما می‌توان از آیاتی که رهبر معظم انقلاب و بزرگان به آن استناد می‌کنند، استفاده کرد.

این حافظ قران کریم با اشاره به آیات قرآن در موضوع هسته‌ای و زیاده‌خواهی‌های دشمن، اظهار کرد: امروزه یکی از مسائل مطرح در جامعه مسئلۀ زیاده‌خواهی‌های دشمن است که در این زمینه می‌توان به آیۀ 120 سوره بقره «وَلَن تَرْضَى عَنکَ الْیَهُودُ وَلاَ النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ، یهود و نصارا هرگز از تو راضى نخواهند شد مگر آن که از آیین آن‌ها پیروى کنى»، اشاره کنیم.

حاج‌ابوالقاسم ادامه داد: ما در قرآن صلح هم داریم اما صلح برای ساکت کردن فتنۀ دشمن و ایجاد توانایی در مقابل دشمن است نه از سر سستی و فرار از مسئولیت که رهبر معظم انقلاب هم در این زمینه فرموده‌اند: «ما فقط در موضوع هسته‌ای مذاکره می‌کنیم نه در مسائل نظامی و حقوق بشر و حمایت از فلسطین».

استفاده از آیات کوتاه و موضوعی برای حفظ کودکان

وی در پاسخ به سؤالی که آیا طرح حفظ موضوعی قرآن کریم برای کودکان هم قابل اجرا است، گفت: طرح محدودیت سنی ندارد اما مخاطب اصلی نوجوانان و جوانان هستند و بهتر است به دلیل اینکه کودکان فهم لازم از قرآن را ندارند، از آیات محدودی مانند «بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً، به پدر و مادر احسان کنید».(نساء/36) برای حفظ آنها استفاده شود که دارالقرآن الکریم هم آثار خوبی در این زمینه تدوین کرده است.

وی در خصوص ترغیب جوانان و نوجوانان نسبت به حفظ قرآن، بیان کرد: اولویت با نوجوانان است زیرا حدیث داریم قلب نوجوان مانند زمین خالی است و اگر شما نکارید دیگران می‌کارند اما در رابطه با جوانان هم می‌شود در قالب طرح مباحث معرفتی و تفسیری، آیات به آنان نیز آموزش داده شود.

بر اساس این گزارش، در این کمیسیون پیشنهاداتی در جهت ارتقای طرح حفظ قرآن کریم در مساجد ارائه شد که تعیین یک شب در هفته به عنوان شب حفظ قرآن، تشکیل حلقه‌های حفظ در سطوح مختلف سنی در مسجد در قالب پرسش آیات حفظ شده از یکدیگر و بیان نکات مهم و برجستۀ جزئی از قرآن که به صورت روزانه در ماه مبارک رمضان قرائت می‌شود در قالب پنج دقیقه‌ای، از جمله پیشنهادات مهم ارائه شده بود.

در این کمیسیون کتاب «حفظ موضوعی قرآن کریم» انتشارات اوقاف و امور خیریه و همچنین کتاب «ساختار هندسیِ سوره‌های قرآن کریم» از محمد خامه‌گر، در جهت ارتقای سطح علمی اعضا و مساجد معرفی شد؛ کتاب ساختار سوره‌های هندسی قرآن کریم این امکان را علاقه‌مندان به قرآن کریم می‌دهد که در یک صفحه و در حداقل زمان با محتوای کلی سوره آشنا شوند.