سیره امام رئوف(ع)؛ الگوی مسئولان در برخورد با مردم

حجت‌الاسلام سید جواد موسوی هوایی، معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی به مناسبت شهادت امام رضا(ع) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به بیان بخشی از ویژگی‌های رفتاری امام رضا(ع) که هم‌اکنون می‌تواند بهترین الگوی رفتاری برای مردم و مسئولان باشد پرداخت و گفت: قصد خداوند از نزول قرآن، نبوت انبیا، امامت اولیا و تبیین قرآن به وسیله پیامبر و امامان هم همین بوده؛ رشد و تکامل انسان.

وی ادامه داد: امام رضا(ع)، این امام رئوف برای ما عالی‌ترین اسوه حسنه است. از بُعد امامت و رهبری اتفاق شگرفی در زمان امام رضا(ع) رخ داد که از زمان مبارزه امام حسین(ع) با بنی‌امیه نظیر نداشت و آن اینکه امام رضا(ع) با در نظر گرفتن مصالح مسلمانان ولایت عهدی را پذیرفتند. ایشان زمانی ولایت‌عهدی را پذیرفتند که داد و ستد مردم عادی با شیعیان قطع شده بود و بنی‌عباس با اینکه با شعار «یا لثارات الحسین» قدرت را به دست گرفت اما چرخشی در رفتارشان ایجاد و شروع کردند به ظلم به شیعیان و در این شرایط امام رضا(ع) ولایت عهدی را بر اساس مصالح شیعیان پذیرفتند.

چرا عده‌ای از شیعیان علیه امام رضا(ع) شوریدند؟

این سخنران مذهبی کشورمان با اشاره تاریخی به این رویداد و نتایج آن گفت: وظیفه شیعیان و محبین در این شرایط اطاعت از امامشان بود؛ اما گرچه امام شرایط را تبیین می‌کردند اما عده‌ای بر محورهای فکری خود تأکید می‌کردند؛ لذا برخی از شیعیان علیه امام شوریدند و همین افراد مورد سوءاستفاده مأمون قرار گرفتند، به نحوی که به وسیله همین افراد نقشه قتل امام کشیده شد و حتی به امام حمله هم کردند ولی اطرافیان امام هشیار بودند و نتوانستند به اهدافشان برسند.

وی تشریح کرد: اکنون نیز وقتی رهبری معظم انقلاب تصمیمی می‌گیرند همه باید تابع این تصمیم باشند و وقتی کسانی بر اساس سلایق و افکار خود مسیری مجزا را انتخاب می‌کنند پایگاهی برای نفوذ دشمن و ضربه زدن به رهبری و امت می شوند. اگر این اطاعت را در فتنه 88 داشتیم، هیچ وقت کشور دچار مشکل نمی‌شد. این درس تاریخ است و ما نمی‌توانیم مدام بگوییم یا امام رضا و بعد درس‌های تاریخ را بدون توجه تکرار کنیم و از آنچه تجربه شده استفاده نکنیم.

اگر نتایج نرمش قهرمانانه در زندگی مردم دیده نشد باید کنار گذاشته شود

معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی با تأکید بر زندگی سیاسی پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) و لزوم تبعیت از این سبک زندگی توسط مسئولان سیاسی و مردم گفت: ائمه ما مأمور بودند از علم ظاهری استفاده کنند یعنی تحلیل سیاسی امام رضا و شناخت ایشان نسبت به شرایط سیاسی زمانه، دشمنان، جهان اسلام، مسلمانان و شیعیان ایشان را به جایی رساند که ولایت عهدی را با سلسله شرایطی قبول کنند. در آن زمان شیعیان در شرایط بسیار سختی به سر می‌بردند و همین ولایت عهدی اگر چه جنبه ظاهری داشت اما موجب شد شیعیان احساس قدرت کنند. یعنی اگر به تعبیر مقام معظم رهبری نرمش قهرمانانه ای اهل بیت (ع) انجام دادند آثار مثبتی آن در زندگی مردم مشخص شده و مردم از فشار خارج شدند ما هم اگر نرمش قهرمانانه ای از خود نشان دهیم باید آثار مثبت آن را در زندگی مردم ببینیم. اگر ندیدم باید این نرمش را کنار بگذاریم.

وقتی امام رضا(ع) با برادران دینی و برادران خود در خلقت هم سفره می‌شوند

وی به جنبه دیگری از شخصیت امام رضا(ع) یعنی جنبه رفتاری ایشان به عنوان امام و مسئول مردم، در قبال مردم اشاره و اظهار کرد: امام رضا در حال عبور از خیابان بود، جمعی از کارگران ساختمانی در حال خوردن غذا بودند، امام را بر سر سفریشان دعوت کردند و امام که با توجه به شرایط زمانشان لباس‌های فاخری بر تن داشتند روی زمین در کنار کارگران نشستند و از ظرف غذای آنها غذا خوردند و وقتی مورد اعتراض اطرافیان قرار گرفتند، فرمودند این افراد یا برادر دینی من هستند یا برابر من در خلقت؛ این روایت نشان می دهد اما اهل کتاب را نجس نمی دانستند. رفتار ایشان با مردم به حدی بود که ایشان را امام رئوف می‌نامند و لقب رضا به این دلیل به ایشان داده شده که زود راضی می‌شدند و تمام این مطالب برای رفتارهای ما درس است.

حجت‌الاسلام موسوی هوایی اظهار کرد: اگر مسئولی مسئولیت شناس باشد برای رفاه مردم اقدام می کند، اقدامی که حتی به ضرر خود باشد. این سبک رفتار مسئولان روش امام رضا(ع) نیست مسئولان باید دلسوز مردم باشند. وقتی که کارگری بیکار می شود مسئولان نباید خوابشان ببرد؛ آنوقت عده‌ای در گوشه کنار پول‌های بیت‌المال را می برند و می‌خورند. امام رضا(ع) دلسوز مردم بوده، رئوف بوده و به خودشان فشار می‌آورد تا مردم در آسایش باشند. نمونه این سبک زندگی را در زندگی مقام معظم رهبری هم می‌بینیم، زندگی ایشان بسیار ساده تر از مردم سطح عادی جامعه است.

امام رضا(ع) پاسخ گو به تمام مسائل زمان خود بودند/ حوزه های علمیه ما تسلط به زبان های مختلف ندارند

جنبه علمی امام رضا(ع) بخش دیگری از شخصیت آن حضرت بود که موسوی هوایی در خصوص آن گفت: امام رضا(ع) عالم به دین و مسائل جامعه خودشان بودند و مناظره‌های زیادی در ابعاد سیاسی، تاریخی، اقتصادی و خصوصاً اعتقادی برپا می‌کردند. ایشان تسلط بر علوم مختلف و زبان‌های مختلف داشتند اما اکنون پاسخ‌گویی ما پاسخ‌گویی ضعیفی است و حوزه‌های علمیه اکنون به زبان‌های مختلف دنیا مسلط نیستند. حوزه‌های علمیه ما باید بتوانند همان‌طور که امام رضا(ع) تحلیل فلسفه علم داشتند، علوم اسلامی را تولید کنند. البته اقداماتی شده اما کارهای نکرده بسیار زیاد است.

وی در پایان گفت: باید مردم و مسئولان سبک زندگی شخصی امام رضا(ع) را نیز در نظر داشته باشند، ایشان اهل عبادت بودند، سجده‌های طولانی داشتند و انس با قرآن موجب شده بود ایشان هر سه روز یک بار قرآن را با تدبر ختم کنند و مثل ما نبودند که مدام وقت‌مان را هدر می دهیم. ایشان مجالس درس داشتند و مسائل دینی را به مردم می‌فهماندند. البته به برکت محرم و صفر جلسات دینی ما زبان زد است اما محرم و صفر که تمام می شود عموم مردم هفته‌ای یک‌بار برای دینداری‌شان و یاد گرفتن مسائل دینی‌شان به مسجد نمی‌روند و با وجود این همه کتاب، لوح‌های فشرده، اینترنت و ... برای آموختن مسائل دینی خود برنامه‌ریزی نمی‌کنند.