عضویت در FATF؛ گامی برای تسهیل ارتباطات مالی با ایران

علی امیدی در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان اظهار کرد: یکی از ایراداتی که مخالفان عضویت ایران در FATF مطرح می‌کنند، این است که ایران در کمک به جنبش‌های رهایی‌بخش و آزادی‌خواه مثل حزب‌الله و حماس دچار محدودیت می‌شود؛  این ایراد هم وارد است و هم وارد نیست.
وی افزود: ایراد وارد نیست، به این دلیل که ملاک تشخیص گروه‌های تروریستی، اسناد سازمان ملل و حقوق بین‌الملل و دیدگاه اکثر کشورهای یک منطقه است. براساس اسناد الحاقی به کنوانسیون ژنو، گروه‌هایی که برای رهایی سرزمین‌شان از چنگ اشغالگران می‌جنگند، گروه‌های تروریستی محسوب نمی‌شوند، بلکه گروه‌های رهایی‌بخش نام دارند و در استفاده از نیروی نظامی علیه اشغالگران آزادند. حماس و حزب‌الله چنین وضعیتی دارند. در واقع اسناد سازمان ملل سه گروه داعش، القاعده و طالبان را به عنوان گروه‌های تروریستی مورد شناسایی قرار داده است.
عضو هیئت‌علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان ادامه داد: این ایراد از بعد دیگر می‌تواند وارد باشد، به این صورت که در روابط و سیاست بین‌الملل صرف وجود اسناد کفایت نمی‌کند و قدرت هژمون و تأثیرگذار، مبنای اعتبارسازی‌ها، برداشت‌ها از اسناد حقوق بین‌الملل و در کل رویکردهای سیاسی در تعریف تروریسم تأثیر دارد. به هر حال عضویت در اسناد FATF کمی محدودیت و نگرانی ایجاد می‌کند، ولی در این اسناد آمده است که قوانین داخلی کشورها تروریسم و گروه‌های تروریستی را تعریف می‌کنند. البته این سوال وجود دارد که ایران تا کی باید از حزب‌الله و حماس حمایت کند؟ در واقع نوعی نگاه آخرالزمانی راجع به این مسئله وجود دارد و در سیاست خارجی ما نگاه سازنده‌ای حکمفرما نیست. در مجموع اسناد سازمان ملل و قوانین داخلی کشورها تعریف تروریسم و گروه‌های تروریستی را مشخص می‌کند و این نگرانی تا حدود زیادی تعدیل می‌شود.

هیچ کشوری تراکنش‌های داخلی خود را افشا نمی‌کند
امیدی با بیان اینکه نگرانی از افشای تراکنش‌های مالی ایراد دیگری است که مخالفان عضویت در FATF مطرح می‌کنند، اضافه کرد: این ایراد وارد نیست. آمریکا در حال حاضر عضو FATF است، مگر تراکنش‌های مالی عوامل CIA را منتشر می‌کند؟ هیچ کشوری این کار را نمی‌کند. این مسئله بیشتر به رویه‌ها و قوانین مربوط می‌شود. معمولا اعضای اصلی FATF می‌پذیرند که وقتی کشوری قانون خود را در این راستا اعمال کرده است، در همین راستا نیز رفتار می‌کند و لزومی ندارد که آنها تک تک تراکنش‌های مالی را مورد بررسی قرار دهند؛ البته می‌توانند به صورت غیر مستقیم به این تراکنش‌ها دسترسی پیدا کنند، چون تراکنش‌های مالی فقط داخلی نیست، بین‌المللی نیز هست، ولی به هر حال ضرورتی ندارد که یک کشور عضو، تراکنش‌های داخلی و خصوصی خود را برای این نهاد یا نهادهای مشابه افشا کند.
وی بیان کرد: مخالفان معتقدند عضویت در FATF باعث می‌شود که مثلا بانک‌های داخلی، سپاه پاسداران را تحریم کنند، ولی این ادعا درست نیست؛ سپاه پاسداران بخشی از قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران و طبق قانون اساسی، بخشی از ارتش ملی کشور ما را تشکیل می‌دهد. کاملا غیر عقلایی است که کشوری با عضویت در این نهاد دست به خود تحریمی بزند. وقتی یک نهاد بخشی از ارکان رسمی و دفاعی یک کشور باشد، ممکن است آمریکا و اسرائیل برچسب تروریستی به آن بزنند، ولی نمی‌تواند ملاک تصمیم‌گیری راجع به این نهاد باشد.
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: ایران در لیست سیاه FATF قرار داشت که بعد از امضای برجام این وضعیت به حالت تعلیق درآمد. قطعا نگاه سیاسی به این مسئله وجود داشته است. اکثر بانک‌ها در جهان به صورت خصوصی اداره شده و سهام‌دار خصوصی دارند و وقتی FATF کشوری را در لیست سیاه قرار می‌دهد، آنها از تراکنش مالی با ایران و بانک‌های ایرانی اجتناب می‌کنند.

عضویت در FATF خریداران نفت را به ادامه ارتباطات مالی با ایران تشویق می‌کند
وی افزود: موافقان پیوستن به FATF نمی‌گویند که تمام مشکلات مالی و بانکی ما با عضویت در این اسناد حل‌وفصل می‌شود، بلکه معتقدند اوضاع از چیزی که هست بدتر نمی‌شود، حالت تعلیق ادامه پیدا می‌کند و اگر اروپا طبق قولی که داده است، بعد از 13 نوامبر سازوکار انتقال پول برای دور زدن تحریم‌های امریکا را ایجاد کند، عضویت ایران در FATF انگیزه اروپا را برای حفظ برجام و همکاری مضاعف می‌کند. اگر آمریکا تحریم‌های خود را در 13 نوامبر اعمال کند، درست است که چین و هند می‌خواهند نفت ما را بخرند، ولی در انتقال پول اکراه پیدا می‌کنند؛ بنابراین شاید عضویت ایران در FATF مشوقی باشد تا آنها ارتباطات مالی با ایران را ادامه دهند و ایران بتواند فشار تحریم‌های آمریکا را تعدیل کند.
امیدی اظهار کرد: ایران برای خروج از لیست سیاه باید چهار سند کنوانسیون پالرمو، کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم(CFT) که چند روز پیش مجلس آن را تصویب کرد، لایحه اصلاح پولشویی و لایحه اصلاح مقابله با تأمین مالی تروریسم را تصویب کند. در حال حاضر بیش از 185 کشور در کنوانسیون پالرمو و کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم عضو شده‌اند و تنها کشورهایی نظیر سومالی، سودان جنوبی و جزایر پالائو عضو آن نیستند. وقتی اکثر کشورها عضو این کنوانسیون‌ها هستند، مگر ایران در این میان استثنا است؟ عقل سلیم ایجاب می‌کند که ایران با حق تحفظ و اعلامیه‌های تفسیری به عضویت این نهادها درآید.
وی تصریح کرد: من به اینکه شورای نگهبان مصوبه مجلس مبنی بر عضویت ایران در CFT را تأیید کند، خوشبین هستم و حتی اگر شورای نگهبان این کار را انجام ندهد، مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را تأیید خواهد کرد و مخالفان در اقلیت قرار دارند.
انتهای پیام