آموزش قرآن آسان است؛ معلمان روش تدریس نمی‌دانند
گروه ادب ــ یک مؤلف کتاب درسی قرآن گفت: آموزش قرآن آسان است، اما سختش کرده‌ایم؛ چرا که اغلب معلمان قرآن، روش تدریس کتاب درسی قرآن را نمی‌دانند و ارزشیابی هم نمی‌شوند.
ابوالفضل انوشه‌پور؛ مؤلف کتاب درسی قرآن در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره آموزش قرآن در پایه اول گفت: در گذشته آموزش قرآن، از کلاس سوم آغاز می‌شد، اما به این نتیجه رسیدیم که می‌شود، این آموزش را از کلاس اول آغاز کرد، برای اینکه بچه‌ها با حروف آشنا می‌شوند و قادرند کلماتی خارج از کتاب درسی خود، بسازند و این کلمات می‌تواند قرآنی باشد. همچنین سه تحقیق در این زمینه انجام شد که آیا کلاس اول می‌تواند قرآن را بیاموزد یا خیر؟ که پاسخ مثبت بود. این تحقیق به اندازه‌ای مهم بود که حتی درصد بسیار کمی که پاسخ منفی داده بودند، نیز مورد توجه قرار گرفتند، به این معنی که دلایل پاسخ‌های منفی را استخراج کرده و اشکالات ناشی از آن را رفع کردند.
وی افزود: با تغییر شیوه کار در آموزش قرآن، روش صوت‌آموزی را دنبال کردیم و اولویت با آموزش زبان فارسی بود. یعنی آموزش قرآن در راستای آموزش فارسی قرار گرفت.
انوشه‌پور با بیان اینکه قرآن‌آموزی را باید همانند آموزش یک زبان بدانیم، ادامه داد: آموزش زبان، دارای چهار رکن گوش کردن، گفتن، خواندن و نوشتن است که در آموزش قرآن نیز باید آن‌ها را مدنظر قرار داد تا هدف خواندن برای فهمیدن محقق شود. در واقع همراهی دو مسئله کشف رمز و درک مطلب، سبب اثرگذاری بیشتر خواهد شد و رغبت بیشتری به خواندن خواهد داشت.
وی در ادامه در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا فکر نمی‌کنید دانش‌آموزان پایه اول به دلیل آموزش همزمان زبان فارسی و عربی با مشکل مواجه خواهند بود، بیان کرد: وقتی این آموزش‌ها از کلاس اول شروع می‌شود تا کلاس سوم پیشرفت خوبی را شاهد هستیم، اما وقتی از پایه سوم آغاز می‌شود، مطالب تکراری و خسته‌کننده می‌شود. در پایه اول بخش‌خوانی نیز کمک بسیاری به دانش‌آموزان در خواندن قرآن می‌کند.
این معلم قرآن تصریح کرد: یکی از مسائل مهم در آموزش، معلمان هستند که باید آموزش قرآن را جدی بگیرند؛ چرا که برخی از معلمان، کتاب قرآن را کنار می‌گذارند و تدریس نمی‌کنند، در حالی که نمی‌دانند قرآن به آموزش فارسی نیز کمک می‌کند و اگر این دو در کناب هم باشد، تقویت‌کننده زبان فارسی خواهد بود. عامل دیگر ایجاد انگیزه و رغبت در کودکان است تا آن‌ها را به آموزش قرآن تشویق کند و معلمان در این موضوع می‌توانند نقش کلیدی داشته باشند، سپس همراهی اولیا مؤثر است.
وی در ادامه نقش کتاب درسی قرآن در آموزش را مورد اشاره قرار داد و گفت: روش آموزشی که برای کودکان در نظر گرفته شده و معلمان باید براساس آن آموزش دهند، بسیار آسان است، اما به شرطی که معلمان به کار مسلط باشند. در زبان فارسی، اغلب کلمات، یک تا چهار بخش هستند، اما در زبان عربی اغلب بخش‌ها دو یا سه بخش است؛ از این رو خواندن قرآن آسان‌تر از فارسی است.
انوشه‌پور تأکید کرد: اصل معلم است. کتاب در طول سال‌های مختلف تغییر کرده و این تغییر‌ها براساس تحقیقات و بازخورد‌هایی بوده است، هر چند کتاب باید براساس زمان اصلاح شود. همچنین آموزش‌هایی از سوی معلمان کاربلد و مجرب با استفاده از این کتاب‌ها انجام شده و مشکلی در آموزش‌ها نبوده است و این نشان می‌دهد معلم، نقش مهم‌تری از کتاب دارد و اگر بخواهیم تحولی در جامعه رخ دهد، باید به معلمان توجه بیشتری نشان دهیم. در حال حاضر آموزش‌های تربیت معلم تعطیل شده است. اشکال کار ما این است که اغلب معلمان روش تدریس نمی‌دانند. انقلاب ما فرهنگی است، اگر روزی بخواهیم انقلابی عمل کنیم، باید این انقلاب در آموزش رخ دهد و بهترین افراد باهوش، باسواد، مؤمن و کاربلد را به کار بگیریم و از سوی دیگر آن‌ها را از لحاظ مادی و معنوی تأمین کنیم، تا بتوانند با کارکرد بیشتری به دانش‌آموزان آموزش دهند.
وی درباره کارکرد کتاب قرآن پایه اول برای مناطق محروم و کلاس‌های چندپایه گفت: همین کتاب درسی قرآن پایه اول، خوب است. اما معلم باید دوره چندپایه را گذرانده باشد. چندین سال پیش کتاب مجزایی برای این کلاس‌ها وجود داشت و اکنون نمی‌دانم چنین کتابی هست یا نه، اما کتاب قرآن پایه اول نیز برای این امر، مناسب است.
این مؤلف کتاب درسی قرآن در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا نوع نگارش کلمات در این کتاب، متفاوت است، آیا این موضوع سبب سردرگمی آن‌ها نخواهد شد، گفت: در ابتدا نگارش کلمات به صورت رسم‌الاملاء است و در پایه‌های بالاتر رسم‌المصحف می‌شود و چندان مشکلی برای آموزش نخواهند داشت، یکی از مشکلات در خوانش، این است که ساکن از کتاب حذف شده است، در حالی که تأکیدمان بر این بود که ساکن باشد؛ چرا که خواندن را ساده‌تر می‌کند، اما به این دلیل که خط، شلوغ نشود، این علامت حذف شده است.
وی در پاسخ به اینکه اگر بخواهید اصلاحی در این کتاب رخ دهد، چه چیزی را اضافه یا کم می‌کنید، گفت: با توجه به اینکه معلمان ارتباط بیشتری با دانش‌آموزان دارند، باید بازخورد‌های این کتاب را دریافت کرده و به مؤلفان کتاب انتقال دهند. اولین کتاب‌های درسی قرآن توسط شهید باهنر و مرحوم برقعی انجام شد و پس از آن به تدریج کتاب‌ها تغییر یافتند و اکنون حدود ۱۰ سال است که این کتاب تدوین شده است و براساس بازخوردها، اگر نیاز به تغییر داشته باشد، باید انجام شود.
وی ضمن تأکید بر تأثیر فعالیت دارالقرآن‌ها و یا برگزاری مسابقات قرآن در آموزش عمومی قرآن و تقویت آن در پاسخ به پرسش که با وجود اینکه بسیاری از قاریان و حافظان برجسته قرآن از کشورمان هستند، چرا اغلب مردم از نظر قرآنی بی‌سواد محسوب می‌شوند ، بیان کرد: آموزش قرآن آسان است، اما سختش کرده‌اند. وقتی دانشگاه الازهر، دانشجویی را پذیرش می‌کند، شرط پذیرش، حافظ قرآن بودن است. اما چنین معیار‌هایی در کشورمان وجود ندارد، مثلاً برای معلمان، معیار درستی برای انتخاب وجود ندارد، اینکه مثلاً روخوانی قرآن بلد باشند. همین امر هم سبب شده، بسیاری از معلمان، قادر به روخوانی قرآن نباشند و این ناشی از نبود نظارت بر آموزش است.
انوشه‌پور در پایان یادآور شد: اکنون همه یکسان هستند، چه معلمی که خوب درس بدهد و یا خوب درس ندهد. دانش‌آموزان نیز همه یکسان هستند و ارزشیابی توصیفی، چندان دقیق نیست.
گفت‌وگو از سمیه قربانی
انتهای پیام
