جای خالی پژوهش‌های عالمانه در حوزه فرهنگ دینی

حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق گلزاده، معاون فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در گفت وگو با ایکنا؛ به ارزیابی کمیت و کیفیت پژوهش‌های فرهنگی در کشور و تدوین برنامه‌های فرهنگی براساس نتایج و خروجی‌های این دست پژوهش‌ها پرداخت و گفت: مبدأ فرهنگ دینی آیات، روایات ائمه معصومین (ع)، ظرفیت‌های عقلانی و حکمی، دیدگاه‌های علمای دینی و مجهتدین است که ظرفیت‌های پژوهش محور حوزه فرهنگ نیز هستند.

 

وی پژوهش محور بودن فعالیت‌های فرهنگی را حقیقتی بایسته و شایسته دانست و اظهار کرد: برای ورود به عرصه فرهنگ در ساحت کارکردی و کاربردی و حتی راهبردی نیاز به فرآیندسازی، ظرفیت سازی و اقتضا آفرینی، امکان سنجی، مخاطب شناسی، شناخت جامعه و زمان شناسی داریم. در شرایط کنونی تا حدی این اقدامات صورت گرفته، اما کمبود‌هایی نیز به چشم می‌خورد.

 

حجت الاسلام گلزاده بر ضرورت عدم تفکیک بین حوزه‌های فرهنگ تأکید و تصریح کرد: نباید مسائل دینی را صرفا به حوزه‌های علمیه واگذار و امر فرهنگ فراگیر را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واسپاری کرد. وجود چنین خط کشی‌هایی سبب محدود شدن برنامه‌ها می‌شود در صورتی که با پشتوانه پژوهش می‌توان از ظرفیت سایر دستگاه‌ها نیز استفاده و بنا به اقتضائات و امکانات هر دستگاهی، بیشترین بهره را در تدوین برنامه‌های فرهنگی برد. رسیدن به این هدف نیاز به پژوهش و نیازسنجی و امکانات سنجی دارد تا همه ظرفیت‌ها در خدمت ترویح فرهنگ دینی باشند.

 

معاون فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بسیاری از فعالیت‌ها را نیازمند پیوست فرهنگی خواند و اظهار کرد: پیوست فرهنگی برنامه و بودجه باید کارشناسانه مشخص و برای بخش‌های مختلف بودجه همچون ورزشی، تعلیم و تربیت، بهداشت و درمان، علمی و تحقیقی، ورزش و ... پیوست فرهنگی لحاظ شود. در این بخش بیشترین میزان نیاز به پژوهش احساس می‌شود.

 

وی به بیان چند نمونه از فعالیت‌های فرهنگی که از پشتوانه پژوهشی کافی برخوردار نیست پرداخت و گفت: به طور مثال حوزه فرهنگ دینی در رسانه از پژوهش لازم برخوردار نیست. اگر در فیلمی قصد نمایش نقش نیروی انتظامی و نظامی را داشته باشیم با هماهنگی نیروی انتظامی این بخش تولید و خواسته‌های آنان لحاظ می‌شود، اما برای نقش عالم و طلبه حوزه دین در فیلم و سریال‌ها به سراغ عالمان دینی نمی‌رویم تا در محتوای اولیه و تحقق نهایی از مشورت آنان نیز استفاده شود. به نمایش گذاشتن فرهنگ دینی نیاز به پژوهش عالمانه دارد و نمی‌توان سلیقه‌ای با این موضوع برخورد کرد.

 

حجت الاسلام گلزاده با اشاره به این مطلب که رعایت حجاب در عرصه ورزش یکی از الزامات در کشور ما محسوب می‌شود و چندی پیش نیز بانوان ورزشکار ایرانی با رعایت حجاب توانستند به مقام‌های رفیعی دست یایند و عزت ایرانیان را هنگام دریافت جوایز با تدابیری که در نظر گرفته بودند به نمایش گذارند، تصریح کرد: فراگیر شدن چنین تدابیری نیاز به محوریت بخشیدن به امر پژوهش دارد تا نقش‌های مختلف در فرهنگ دینی تعریف و کارکرد هر یک مشخص شود.
معاون فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان اینکه تأثیرپذیری جوانان از فرزندان برومند و سرافراز وطن در حوزه ورزش و رسانه بسیار چشمگیر است، گفت: از این ظرفیت می‌توان استفاده کرد تا چهره‌های شاخص جامعه بتوانند با گفتار و کردار خود به ترویج فرهنگ دینی بپردازند، اما در این بین باید ظرافت‌هایی رعایت شود که نیاز به کار پژوهشی دارد.

 

وی در پایان سخنان خود میزان پژوهش‌های فرهنگی صورت گرفته را ناکافی دانست و اظهار کرد: اگرچه فعالیت‌هایی در‌ این زمینه صورت گرفته است، اما برای کاربردی‌تر شدن فعالیت‌های فرهنگی نیاز به پژوهش‌های عالمانه وجود دارد.

 

انتهای پیام