دانشجوی صالح، مصلح اجتماعی است/ سیاست ابزاری در دست دین باشد

به گزارش ایکنا از اصفهان، علی مطهری عصر روز گذشته یکشنبه 18 آذرماه در مراسم بزرگداشت روز دانشجو در جمع دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان، اظهار کرد: نام‌گذاری روز دانشجو مربوط به شهادت سه تن از دانشجویان دانشگاه تهران بعد از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ است که این حادثه در شرایط خفقان آن زمان، مانند نوری در ظلمت بود. چنین حرکت‌ها و نهضت‌هایی در تاریخ ماندگار هستند.
وی با بیان اینکه دانشجو و دانشگاه رسالتی برعهده دارد و دانشجو طبقه خاصی از جامعه و دارای شرایط ویژه‌ای است، افزود: برخورداری از هوش و استعداد نسبی، فراغت بال در عنفوان جوانی و همچنین میل به عدالت‌خواهی، حق‌طلبی، مبارزه با ظلم و ... در بین دانشجویان زنده است، لذا این شرایط، رسالت خاصی را برای آن‌ها می‌طلبد.
دانشجویان در معرض خطر ابزار واقع شدن هستند
نایب رییس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه خاص بودن این طبقه در عین اینکه می‌تواند سازنده باشد، اما ممکن است آسیب‌هایی را به دانشجو و جامعه وارد کند، گفت: اوج خشم، شهوت و احساسات در دانشجو ممکن است بر عقل او غلبه پیدا کند. همچنین خطر ابزار واقع شدن همیشه متوجه دانشجویان است، امکان دارد دانشجو دچار جهل مرکب شود، در واقع دانشجو در برزخی میان عوام و متخصصان قرار گرفته است، بنابراین دانشجو در عین داشتن علم، در بعضی از موارد صاحب نظر نیست و به همین دلیل نیاز دارد که به متخصصان مربوط مراجعه کند.
دانشجو باید نقادی کند
مطهری بیان کرد: رسالت اصلی دانشجو و دانشگاه مبارزه با استعمار خارجی و استبداد می‌باشد و لازمه این امر هم نقادی است، دانشجو باید بتواند نقادی کند، نقادی در واقع سخنی بین تملق و چاپلوسی و همچنین تخریب است، یعنی وقتی که انسان بتواند تعادل امر را بین این دو حالت حفظ کند، آنگاه به نقد منصفانه پرداخته است.
وی در ادامه، داشتن تسلط کافی بر موضوع، نیاز به انصاف و دوری از هواهای نفسانی و داشتن نیت خیرخواهانه را از شرایط نقد برشمرد و افزود: دانشجو باید در نقد، انصاف را رعایت کرده و نقاط مثبت را بیان و نقاط منفی را روشن کند. 
وی با اشاره با آیه «ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ ۖ وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ؛ با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن»، گفت: خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید: مردم را با ابزارهایی مختلف به راه خدا دعوت کنید و با اقشار مختلف با حکمت عقل و استدلال و با برخی دیگر با زبان موعظه و اندرز و اگر کارساز نبود، مجادله احسن کنید.
دانشجوی صالح، مصلح اجتماعی است
نایب رییس مجلس شورای اسلامی افزود: دانشجو می‌تواند یک مصلح اجتماعی باشد ولی نیاز است که در وهله اول صالح باشد، به گفته شهید مطهری یک روح پاک می‌تواند مجاهد باشد و ادعای اصلاح طلبی، مصلح بودن و اصلاح‌گری داشته باشد.
وی ادامه داد: امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: تنها کسی می‌تواند امر خدا و احکام خدا را پیاده و عدالت را اجرا کند که اهل مسامحه نباشد. یعنی ملاحظه کاری رودربایستی نداشته و اهل و رفیق‌بازی نباشد، دوم اینکه نقاط ضعفی که در جامعه وجود دارد و می‌خواهد آنها را در جامعه اصلاح کند، در خود او وجود نداشته باشد و سوم اینکه، آن شخص در طمع پول، ثروت، شهوت، مقام و جاه نباشد. 
آرمان‌خواهی بدون واقع‌بینی و واقعیت‌گرایی به نتیجه نمی‌رسد
وی با اشاره به چهار دهه آرمان‌خواهی دانشجویان گفت: آرمان‌خواهی و آرمان‌گرایی یک ارزش تلقی می‌شود و از معیارهای خوب یک جهان‌بینی است که به آن قدرت می‌بخشد، ولی نیاز است که همیشه این آرمان‌خواهی توأم با واقعیت باشد، یعنی یک تعادلی میان آرمان‌خواهی و واقع بینی وجود داشته باشد. ممکن است ما آرمان‌های خوبی داشته باشیم، اما چون توجهی به واقعیت‌ها نمی‌کنیم، در آن آرمان شکست می‌خوریم و دچار ناکامی و سرخوردگی می‌شویم، مثل رفتاری که خوارج در طول تاریخ داشتند و به سرعت منقرض شدند، لذا آرمان‌خواهی بدون واقع بینی و واقعیت‌گرایی به نتیجه نخواهد رسید.
آزادی فلسطین یک آرمان است
مطهری با اشاره به اینکه فلسطین یکی از آرمان‌های امروز ماست، خاطرنشان کرد: ما باید به این واقعیت توجه داشته باشیم که اگر قبل از توجه به این آرمان، اتحاد بین کشورهای اسلامی را ایجاد نکنیم، امکان دارد کشورهای اسلامی از ترس در دامن اسرائیل بیافتند، بنابراین قبل از آزادی فلسطین باید وحدت بین کشورهای اسلامی را ایجاد کنیم و یک «ید واحدی» برای فلسطین باشیم.
وی افزود: اسلام به عنوان یک مکتب، آرمان‌هایی دارد و به طبع انقلاب اسلامی نیز آرمان‌هایی داشته و دارد. انقلاب ایران یک انقلاب به معنای واقعی است و در کنار انقلاب کبیر فرانسه وانقلاب روسیه جز مهمترین انقلاب‌ها تلقی می‌شود. اما وجه تمایز انقلاب ما در این است که همه اقشار جامعه با دست خالی وارد میدان شدند، قیام کردند و بعد  پیروز شدند.
انقلاب اسلامی برگرفته از ایدئولوژی بود
وی با بیان اینکه اصولا ریشه انقلاب‌ها ناشی از محرومیت مادی اقشار جامعه، نبود آزادی و برخی مکتب‌ها و ایدئولوژی‌ها است، گفت: انقلاب ما انقلاب برگرفته از ایدئولوژی بود، ما می‌گوییم انقلاب اسلامی، انقلابی پیامبر گونه بود که ریشه اصلی آن جریحه‌دار شدن عواطف مذهبی مردم بود. رواج فساد و فحشا به صورت آشکار، تبدیل شدن تاریخ اسلامی به تاریخ شاهنشاهی، سبب جریحه‌دار شدن عواطف مردم شد و امام(ره) از این موقعیت به خوبی استفاده کردند. اگر رژیم شاه این ظواهر را رعایت می‌کرد، طبیعتا سرنگونی آن نیز بسیار مشکل‌تر بود.
دین نباید ابزاری در دست سیاست شود
وی در خصوص پیوند میان دین و سیاست، بیان کرد: این پیوند نباید به شکلی باشد که دین ابزاری در دست سیاست شود، بلکه سیاست باید ابزاری در دست دین باشد، بعضی کسانی که صحبت از جدایی دین از سیاست می‌کردند، نظاره‌گر این بودند که دین ابزاری برای سیاست شده، به همین خاطر با وجود اینکه مخالفتی با پیوند دین وسیاست نداشتد، ولی بعد با پیوند آن‌ها مخالفت کردند.
عدالت در جامعه اسلامی به معنای عدم تبعیض است
نماینده مردم تهران در مجلس افزود: در انقلاب اسلامی ایران همه عوامل و آرمان‌ها رنگ اسلامی به خود گرفت، از جمله عدالتخواهی، و برهمین اساس نگاه سوسیالیستی و نگاه سرمایه داری مورد قبول واقع نشد. منظور از عدالت در جامعه اسلامی، نبود تفاوت نیست، بلکه عدم تبعیض در جامعه است.
وی آزادی‌خواهی را از آرمان‌های انقلاب دانست و اظهار کرد: ما در بحث آزادی بیان، تفکر و عرصه اجتماعی تفاوت چندانی با جامعه غربی نداریم، بلکه نقطه مهم تفاوت ما قائل شدن دو نوع آزادی انسانی وحیوانی است؛ غربی‌ها معتقدند میل انسان باید آزاد باشد ولیکن ما فقط آزادی‌های انسانی را بی قید وشرط می‌دانیم، ولی آزادی‌های حیوانی را محدود می‌کنیم. در بحث آزادی فردی در غرب، آنچه آزادی فرد را محدود می‌کند، سلب آزادی دیگران است، یعنی هر کسی تا جایی که مزاحم آزادی دیگران نباشد، آزاد است، ولی ما معتقدیم آینده خود فرد، جامعه و نسل آینده نیز می‌تواند آزادی فردی را محدود کند.
اسلام عقاید ناشی از تفکر و تعقل را می‌پذیرد
مطهری تصریح کرد: غرب درباره آزادی عقیده معتقد است که حیثیت ذاتی بشر اقتضا می‌کند که عقیده به طور مطلق آزاد باشد، اما اسلام فقط عقایدی را برمی‌تابد که ناشی از تفکر و تعقل باشد. همانطور که در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است که به موجب حیثیت ذاتی قابل احترام بشر هر کسی در بیان عقیده خودش آزاد است، اما اسلام عقایدی را که بر مبنای تفکر و تعقل است، قبول می‌کند و عقایدی ناشی از خرافات را مانند زنجیری می‌داند که به دست و پای مردم بسته شده و باید آنها را باز کرد.

حاکم علاوه بر خدا در مقابل مردم نیز پاسخگو است
وی در ادامه و در پاسخ به سوال دانشجویان افزود: امام علی(ع) فرمودند: «وَ لَا تَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَ قَدْ جَعَلَکَ‏ اللَّهُ‏ حُرّاً؛ بنده دیگری مباش، در حالی‌که خداوند تو را آزاد آفرید». ایشان به مالک اشتر می‌فرماید: «به مردم درس آزادمنشی بده و کاری نکن که چون مافوق مردم هستی، مردم را ساکت و صدای آنها را خفه کنی، به مردم جرأت و شهامت بده، میدان را برای اعتراض مردم باز کن»؛ ایشان در ادامه می‌فرمایند: از رسول خدا(ص) چندین بار این جمله را شنیدم که هیچ امت و جامعه‌ای به مقام قداست و ارزش نمی‌رسد، تا آن زمانی که ضعیف بتواند حق خود را بدون لکنت زبان از  قوی بگیرد». بنابراین همانطور که حاکم بر مردم حق دارد، مردم نیز حقوقی بر حاکم دارند. حق هرگز یک طرفه نیست، یعنی حاکم علاوه بر اینکه در مقابل خدا پاسخگو می‌باشد، در مقابل مردم نیز پاسخگو است.
مطهری در پاسخ به این سوال که به نظر شما با توجه به آرمان‌هایی که برای انقلاب اسلامی ترسیم می‌شد، اکنون پس از چهار دهه ما تا چه میزان به آرمان‌های انقلاب نزدیک شده‌ایم؟ گفت: برای بررسی این موضوع نیاز است که ما آرمان‌ها را ارزیابی کنیم، راه طی شده را بازبینی کرده تا ببینیم در کجاها موفق و در کجاها موفق نبوده‌ایم. بسیاری از این آرمان‌ها دچار فراز و نشیب بوده و نمی‌توان برای همه آرمان‌ها یک نوع قضاوت داشته باشیم. آرمان اصلی انقلاب ما بحث عدالت، آزادی، استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بود که در بعضی از این‌ها پیروز بوده‌ایم در بعضی هم ناموفق بوده‌ایم.
شکاف‌های طبقاتی در جامعه زیاد است
نایب رییس مجلس شواری اسلامی در ادامه به بحث عدالت اشاره کرد و ادامه داد: در بحث عدالت، از جهاتی توفیقاتی داشته‌ایم، مثلا آبادی روستاها در بعد از انقلاب نسبت به قبل از انقلاب بهتر شده و فاصله‌شان نسبت به شهر‌ها کمتر شده است، اما اگر بخواهیم بگوییم آیا عدالت اسلامی در جامعه برقرار شده؟ طبعا نمی‌توانیم چنین ادعایی بکنیم، زیرا شکاف‌های طبقاتی در جامعه زیاد است و ما هنوز نتوانستیم این مشکل را حل کنیم در مجموع کارنامه‌ای که ما از عدالت داریم به نظر من کارنامه مثبتی نیست و در مجموع منفی است.
وی افزود: شهید مطهری چند روز بعد از انقلاب به مسئله عدالت به خصوص عدالت اجتماعی تأکید داشتند و می‌گفتند اگر ما مسئله عدالت اجتماعی توجه لازم نداشته باشیم، انقلاب ما شکست خواهد خورد، یعنی ایشان چند روز پس از پیروزی انقلاب، صحبت از شکست می‌کنند، در واقع ایشان بی‌اهمیتی به عدالت را مساوی با شکست انقلاب می‌دانست. در بحث عدالت ما قانون اساسی خوبی داریم، اما مشکل ما در اجراست.
وی اظهار کرد: در مسئله احترام به آزادی‌ها که یکی از آرمان‌های انقلاب بوده، فراز و نشیب‌هایی داشته‌ایم، البته دوره جنگ را به دلیل حساسیتش نمی‌توانیم ملاک قرار دهیم، اما بعد از دوره جنگ و در دوره سازندگی از لحاظ آزادی بیان، شرایط ایده‌آلی نداشتیم و فضا برای انتقاد باز نبود، پس از آن در دوره اصلاحات فضا بازتر شد و آزادی بیان به طور نسبی وجود داشت، به همین خاطر مسائلی مانند قتل‌های زنجیره افشا شد. در دوره نهم ریاست جمهوری، آزادی به طور نسبی وجود داشت و شرایط نسبتاً خوب بود، اما از سال ۸۸ به بعد شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورد. در دولت فعلی نیز که با شعار آزادی روی کار آمد، طبیعتا انتظار بیشتر از این‌ها می‌رود، ولی آزادی بیان هنوز قابل قبول نیست.
ایران از نظر سیاسی مستقل است
نایب رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: در مسئله استقلال، ما استقلال سیاسی داریم و موفق بوده‌ایم و می‌توانیم ادعا کنیم که به معنای واقعی کشوری از لحاظ سیاسی مستقل هستیم که خودمان برای خودمان تصمیم می‌گیریم و دیگر کشورها در امور سیاسی ما دخالتی ندارند، این یک امر قطعی است و دنیا نیز قبول دارد که ایران به معنای واقعی کلمه از نظر سیاسی مستقل است.
وی گفت: امروز در استقلال اقتصادی نیز مستقل هستیم و خودمان تصمیم گیرنده نهایی برای امور اقتصادی نظیر میزان تولید داخلی و واردات هستیم. در بحث استقلال فرهنگی وعدم خودباختگی نسبت به فرهنگ بیگانه و داشتن اعتماد به نفس در مقایسه با قبل از انقلاب، امروز وضع بهتری داریم.

انتهای پیام