نقش خاکستری شیعیان غزنی در انتخابات
گروه بین‌الملل ــ افغانستان به تازگی و برای انجام فرایند انتخابات مجلس مکانیزمی را پایه‌ریزی کرده است که در راستای همین موضوع، برگزاری همه‌پرسی در شهر غزنی به تعویق افتاده و قرار است در سه حوزه و طی سال آینده، همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری، برگزار شود؛ در حالی که نتایج انتخابات پارلمانی در دیگر شهرهای این کشور اعلام شده است.
به گزارش ایکنا؛ انتخابات یکی از فرایندهای هر حکومتی است تا افرادی را که شایستگی، توانمندی و بینش بیشتری دارند برای انجام امور کشور به کار بگیرد. در همین راستا و در همسایگی ایران اسلامی، افغانستان نیز به انجام این روند اقدام کرده است، اما آنچه جای سؤال دارد این است که انتخابات پارلمانی در همه شهرهای این کشور برگزار شده، ولی این همه‌پرسی هنوز در غزنی انجام نشده است.
به دنبال یافتن دلیل و چرایی این موضوع با دانستن اینکه حدود 9 درصد از مردم افغانستان را هزاره‌ها (شیعیان) تشکیل می‌دهند که اغلب آنها در بخش مرکزی این کشور ساکن هستند، به سراغ یکی از نمایندگان مجلس شورای ملی افغانستان رفتیم تا در این باره و به منظور بررسی دلایل بروز و ظهور چنین رویکردی از سوی دولت محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، گفت‌وگویی انجام دهیم.
در این راستا با محمدعلی اخلاقی، نماینده غزنی در کمیسیون فرهنگ، معارف و تحصیلات عالیه مجلس افغانستان و استاد دانشگاه تعلیم و تربیت استاد ربانی کابل، به گفت‌وگو نشستیم که متن آن از نظرتان می‌گذرد؛
ــ انتخابات پارلمانی در بسیاری از شهرهای افغانستان برگزار و نتایج هر شهر نیز کم و بیش اعلام شده است. در این راستا، تنها شهری که از حضور در این رویداد سیاسی بی‌بهره ماند، غزنی بود که سخنانی نیز درباره سه مرحله‌ای شدن انتخابات در این شهر بیان شده است. در این باره توضیح بدهید که دلایل چنین روندی چه بوده است؟
قرار بر این بود که انتخابات همزمان با 28 مهر سال 97 در همه شهرهای افغانستان برگزار شود. با شروع فعالیت دفتر مستقل انتخابات در غزنی، مخالفان این فعالیت در جلوی این دفتر تحصن کردند و گفته شد که کمیسیون مستقل انتخابات مکانیزمی را برای انجام همه‌پرسی از مردم غزنی در این باره در نظر بگیرد که همه اقوام و خانواده‌های این شهر بتوانند در پارلمان نماینده‌ای داشته باشند.
با وجود این فشار که بعدها جنبه سیاسی نیز پیدا کرد، انتخابات در همه شهرهای کشور برگزار و اعلام شد که رأی‌گیری در شهر غزنی، به سه حوزه تقسیم می‌شود. در این باره مردم، جامعه مدنی و نمایندگان غزنی در مجلس شورای اسلامی اعتراض کردند و چنین اقدامی را خلاف قانون دانستند.
در ماده 36 قانون انتخابات افغانستان آمده است که حوزه‌ها باید شش ماه پیش از برگزاری انتخابات مشخص شوند. بر این اساس می‌توان گفت که برخورد با غزنی تبعیض‌آمیز بوده است. به همین دلیل انتخابات پارلمانی در غزنی برگزار نشد و هم‌اکنون نیز کمیسیون انتخابات گفته است که انتخابات پارلمانی غزنی همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 89 برگزار می‌شود. البته هنوز به صورت رسمی در این باره صحبتی نشده است که انتخابات در چند حوزه انجام می‌شود.
ــ آیا در پیش گرفتن این رویکرد به دلیل حضور مردم هَزاره (شیعه) در غزنی است؟
مطابق قانون اساسی و آئین‌نامه انتخابات، هر شهروند افغانستانی می‌تواند در هر حوزه انتخابی که انتخابات در آن برگزار می‌شود، خود را کاندید کند. در این راستا هر کاندیدایی که رأی بیشتری به دست آورد، به پارلمان معرفی می‌شود. سهم استان غزنی در مجلس نمایندگان 11 سهم است که 8 سهم به آقایان و 3 سهم به بانوان اختصاص دارد.
عده‌ای از شهروندان برخی استان‌ها از جمله غزنی، دولت را مشروع نمی‌دانند. در انتخابات سال 89، شیعیان هزاره‌نشین غزنی توانستند 11 سهم پارلمان را به خود اختصاص دهند. همین موضوع زمینه‌ای شد تا حکومت درصدد برآید که مکانیزمی را مشخص کند که در نتیجه آن، عده‌ای از این افراد نتوانند در رأی‌گیری شرکت کنند و در نتیجه نماینده‌ای در پارلمان نکند.
رویکرد دولت در این باره آن است که نمی‌خواهد نماینده‌ای با آرای مردم غزنی وارد مجلس شود که اگر این اتفاق بیفتد، احتمال وقوع آنچه در سال 89 روی داد وجود دارد.
از سویی در میان بخش‌های مختلف هزاره‌نشین به غیر از مالستان، جاغوری و ناور (ناهور) سایر بخش‌ها ناامن هستند. در این باره باید گفت که 10 یا 11 بخش در اختیار طالبان قرار دارد که اجازه نمی‌دهند انتخابات در آنها برگزار شود. همین موضوع دلیل موجه دیگری برای راه نیافتن هزاره‌ها به مجلس افغانستان است و دولت تلاش دارد با محدود کردن انتخابات به شهرهای دیگر غیر از غزنی، امکان حضور مردم این قوم در مجلس را از ما سلب کند.
ــ مشکل دولت با نمایندگان هزاره در مجلس به چه موضوعی مربوط می‌شود و این حضور چه تهدیدی برای دولت به دنبال دارد؟
برخوردهای غیرعادلانه و تبعیض‌آمیز در افغانستان در مورد شیعیان بسیار است. مردم هزاره در این کشور مطابق شاکله‌ای که در قانون این کشور تعریف شده است، باید در ساختار قدرت و دولت حضور داشته باشند. براساس آمار، حدود سه تا چهار درصد از این قوم در مناصب دولتی مشغول به فعالیت هستند که نشان از ناعادلانه بودن رویکرد حکومت در مواجهه با این مردم دارد.
با وجود آنکه حدود 50 درصد مردم غزنی را هزاره‌ها تشکیل می‌دهند، ولی در سازمان‌های دولتی انتسابی، مردم ما حضور ندارند. استاندارد، معاون، رئیس معارف، رئیس امنیت و هیچ شغل دولتی نبوده است که هزاره‌ها در آن حضور داشته باشند و اگر هم پُستی به آنها واگذار شده، بسیار کم‌اهمیت بوده است. همین موضوع سبب شده است که مردم حکومت را قبول نداشته باشند.
در همین راستا پیشنهاد چندین ساله خود را دوباره با دولت افغانستان مطرح می‌کنیم و آن اینکه مردم غزنی خواهان تأسیس یک استان هستند که در بخش‌های مالستان، جاغوری و ناور (ناهور) باشد. این درخواست مشروع و قانونی است که تا این لحظه دولت آن را اجرا کرده است. ریاست‌جمهوری می‌تواند غزنی را به دو استان تقسیم کند که انتخابات در آنها برگزار و دغدغه دولت نیز برطرف شود.
ــ آیا در دولت حامد کرزای، رئیس‌جمهور سابق افغانستان، نیز همین رویکرد درباره مردم شیعه غزنی وجود داشت؟
بله این برخوردها سابقه تایخی دارد. تا زمانی که فرهنگ شهروند بودن افغانستان برای مردم غزنی ایجاد نشود و شهروندی درجه 1، 2 و 3 داشته باشد، وضعیت مردم غزنی و تبعیض‌ها به همین شکل ادامه پیدا می‌کند.
در دولت پیشین نیز وضعیت بر همین منوال بود. البته برخوردهای آن دولت با برخی از مردم شیعه و هزاره در مقام‌‌های کلیدی تا حدودی رضایت‌مند بود، ولی برخورد حکومت فعلی با این مردم نامناسب است و غیرعادلانه به شمار می‌آید که سبب خسته شدن مردم شده است.
یکی از مصداق‌های غیرعادلانه بودن رفتار حکومت را می‌توان به نفوذ بخش‌های مختلف غیرشیعه در حکومت مربوط دانست؛ به این صورت که از 18 بخش غزنی و به غیر از سه بخش مالستان، جاغوری و ناور باقی مناطق، که سنی‌نشین و پشتون‌نشین هستند، نفوذ بیشتری دارند؛ به طوری که هر یک از 11 بخش غزنی نفوذ بیشتری از سه بخش هزاره‌نشین مذکور دارد. این برخورد ناعادلانه است که سهم مردم غیرشیعه هفت برابر سه بخش شیعه‌نشین است. (این آمار از ثبت احوال این شهر گرفته شده است.)
ــ در میان شهرهای هزاره‌نشین که در مرکز افغانستان قرار دارند، شهرهای دیگری نیز به غیر از غزنی هستند که شیعیان در آنها سکونت دارند. علت حساسیت دولت به غزنی چیست؟
رویکرد حکومت به انتخابات در غزنی به صورت شاخص مورد توجه است. با وجود این، مشارکت ندادن مردم شیعه و هزاره در ساختار حکومت فقط مربوط به غزنی نیست. برای شیعیان تفاوتی ندارد که یک نماینده از کدام منطقه شیعه‌نشین در مجلس حضور داشته باشد، چه غزنی، و چه شهرهای دیگر. در مجموع باید گفت که مردم شیعه و هزاره افغانستان از قشرهای صاحب نفوذ این کشور به شمار می‌روند و هراس دولت از نفوذ بیشتر این مردم در مناصب دولتی است.
برای مثال دولت نمی‌تواند تحمل کند که 11 نفر از مردم قوم هزاره در مجلس کنونی حضور داشته باشند. این موضوع سبب شد که در این سال‌ها اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، حاضر به دیدار با نمایندگان غزنی نشود. این در حالی بود که به دلیل مشکلات موجود، بارها تقاضای ملاقات کردیم که بی‌پاسخ ماند.
انتخابات در غزنی
غزنی تنها استان افغانستان است که انتخابات مجلس شورای ملی در آن برگزار نشده است؛ حکومت افغانستان و نهادهای برگزارکننده انتخابات همه‌پرسی در این استان را به تعویق انداخته‌اند.
دو استان کابل و غزنی در امر انتخابات برای هزاره‌ها بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است. این دو استان در انتخابات گذشته مجلس در راه‌یابی نمایندگان هزاره به مجلس اثرگذار بود، به طوری که 13 نماینده از کابل و 11 نماینده از غزنی به مجلس راه پیدا کردند.
افزایش میزان ناامنی و ادامه جنگ 17 ساله در غزنی، به ویژه بخش‌های مالستان، جاغوری و ناور که به هزاره‌ها مربوط می‌شود و از سوی دیگر، حملات انتحاری و انفجار در مناطق مختلف غرب کابل و هزاره‌نشین سبب شده است که حضور مردم هزاره در مجلس با چالش روبرو شود.
براساس نظر حزب وحدت ملی (اسلامی)، مسئولان ارگ ریاست‌جمهوری و گروه مدیریت انتخابات از گذشته تاکنون درصدد آن بوده‌اند که براساس ناامنی و عدم مشارکت مردم در فرایند ثبت‌نام رأی‌دهی، میزان نمایندگان دو شهر کابل و غزنی در مجلس را از به ترتیب 13 و 11 نفر به 5 و 3 نفر کاهش دهند. این موضوع باعث خواهد شد که تأثیرگذاری استان‌های شیعه‌نشین در امور مدیریت کشور کاهش پیدا کند. این اقدام ارگ ریاست‌جمهوری به نوعی مدیریت انتخاباتی است که دولت کرزای و پس از وی، حکومت غنی در پیش گرفته‌اند.
کمیسیون مستقل انتخابات پس از اعتراض‌های پیش از تظاهرات کنونی اعلام کرد که غزنی را به سه حوزه انتخاباتی تقسیم کرده است. این تصمیم اعتراض عده دیگری از شهروندان این استان را برانگیخت. با این حال، مسئولان محلی در غزنی گفته‌اند که بن‌‌بست انتخاباتی غزنی به زودی پایان می‌یابد.
مصاحبه و تنظیم از آزاده غلامی
انتهای پیام
