نگاه به گرامیداشت چهل سالگی انقلاب به مثابه تبیین کارنامه نظام

دهه فجر امسال با چهل سالگی انقلاب اسلامی مقارن شده است و عدد 40 به دلیل جایگاه و معنی خود در فرهنگ اسلامی و شیعی بیانگر نوعی تکامل و بلوغ فردی و جمعی است. بر همین مبنا نهادها و دستگاه‌های مختلف نظام مأموریت یافته‌اند که امسال به طور ویژه پیروزی انقلاب اسلامی را گرامی بدارند.

در مقابل، دشمنان انقلاب به ویژه آمریکا نیز در چند ماه اخیر افزایش فشار و تحریم را در دستور کار خود قرار داده‌اند و فردی مانند جان بولتون چندی پیش رسماً اعلام کرد که نباید بگذاریم جمهوری اسلامی چهل سالگی خود را ببیند و با صراحت خواست خود را برای براندازی نظام بیان کرده‌اند.

اما این فشارها و تحریم‌های بیرونی همزمان با سوء مدیریت‌ها، بی‌تدبیری‌ها و مفاسد اقتصادی درونی باعث شده که مردم در  تنگنای معیشتی شدیدی قرار بگیرند و گرانی و تورم در کنار پدیده‌هایی مانند «ژن خوب»، «آقازادگی»، «زندگی لاکچری» و ... از سوی برخی مسئولان و فرزندان آن‌ها، موجبات ناامیدی و یأس را در میان اقشار متوسط و ضعیف جامعه فراهم کرده است.

از این منظر نحوه گرامیداشت چهل سالگی انقلاب در این شرایط متضمن رعایت برخی اصول است. برخلاف برخی که گرامیداشت چهل سالگی انقلاب را فقط به معنای بیان دستاوردها و پیشرفت‌های نظام در این مدت می‌دانند و اعتقادی به اتخاذ رویکرد آسیب‌شناسانه و بیان نقاط ضعف و کاستی‌ها در کنار بیان نقاط  قوت ندارند، نگارنده معتقد است که اتخاذ این رویکرد آن هم در عصر انتقال لحظه‌ای اطلاعات جز خودزنی و بی‌‌احترامی به انقلاب اسلامی نیست.

به عبارتی اینکه فقط دستاوردهای امروز و پیشرفت‌های چهل ساله پس از انقلاب اسلامی با پیش از انقلاب (یعنی با بیش از 40 سال قبل) مقایسه شود، اولین کار غلط و نادرستی است که در این دوره برای مرم قابل باور نخواهد بود و دومین اقدام نادرست تمرکز صرف بر بیان پییشرفت‌ها و دستاوردها، بدون توجه به آسیب‌شناسی و شناخت ضعف‌هاست که گویی در این چهل سال هیچ خطا، اقدام نادرست، ضعف و ناکارآمدی رخ نداده که این هم باورپذیر نخواهد بود.

اتخاذ چنین رویکردی جز شعاری کردن گرامیداشت چهل سالگی و بستن راه نگاه علمی منصفانه درباره تحلیل مسیر حرکت چهل ساله انقلاب هیچ نتیجه دیگری نخواهد داشت و جامعه نیز در شرایطی که با سختی و مشکلات فراوان اقتصادی مواجه است با مشاهده چنین برنامه‌هایی نه تنها آن را باور نخواهد کرد، بلکه بعید نیست آن را پس بزند و خشمی درونی او را فرابگیرد.

انقلاب اسلامی آرمان‌های متعالی را در نظر داشت و نظام جمهوری اسلامی به مثابه ابزار رسیدن به این آرمان‌ها شکل گرفت که حال توانسته به برخی از این اهداف برسد، به بعضی نرسد و در برخی حتی عقب‌گرد داشته باشد. پس نباید این‌گونه تصور کرد که با آسیب‌شناسی این چهل سال، انقلاب اسلامی است که زیر سؤال می‌رود یا ناکارآمد جلوه داده می‌شود. در واقع نگاه خاکستری باعث می‌شود که نقاط ضعف جمهوری اسلامی در مسیر تحقق آرمان‌های والای انقلاب اسلامی مانند عدالت، آزادی، استقلال، مردم‌سالاری، اخلاق‌محوری، گردش نخبگان، کاهش فاصله مردم و مسئولان و ... مشخص شده و دستاوردها و اقدامات مثبت نیز در کنار آن جلوه و بروز و ظهور واقعی پیدا کند.

با این نگاه است که گرامیداشت چهل سالگی انقلاب اسلامی برای مردم دلپذیرتر و باورپذیرتر خواهد شد و اهداف برگزاری انواع و اقسام همایش‌ها، سمینارها و گفت‌وگوها و هزینه‌های دستگاه‌ها و نهادها برای گرامیداشت این اتفاق محقق می‌شود، نه اینکه تلقی هدررفت و اسراف منابع در این برنامه‌ها در اذهان عمومی شکل بگیرد.

پس بهتر است با تفکیک آرمان‌های انقلاب اسلامی از عملکرد جمهوری اسلامی، بدون هراس از بازتاب بیان ضعف‌های نظام در برخی رسانه‌ها و محافل، حقیقتاً گرامیداشت چهل سالگی انقلاب به مثابه تبیین کارنامه چهل ساله نظام جمهوری اسلامی نگریسته شود تا بتوان از این طریق به ادامه مسیر نظام کمک کرد و در جهت تقویت ساخت درونی نظام با مشخص شدن دوری و نزدیکی آن به هر یک از آرمان‌های انقلاب قدم برداشت.

مهدی مخبری، دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی

انتهای پیام