تحقق شعار سال بدون پیوست به بودجه‌های سالانه مشکل است/ نقش بانک مرکزی در رونق تولید
گروه اقتصاد ــ معاون اسبق وزیر اقتصاد معتقد است که بهترین راهکار برای تحقق شعارهای سالانه، اعمال و توجه به مؤلفه‌های نامگذاری‌ها در بودجه‌های سالانه کشور است، به نحوی که بودجه همه دستگاه‌های دولتی و خصوصی با آن هماهنگ باشد.
سال 1398 از سوی رهبر انقلاب سال «رونق تولید» نامگذاری شده است. در این راستا هر نهادی با توجه به وظیفه ذاتی خود باید به نقش خود در این راستا عمل کند. مسلماً بانک مرکزی و شبکه بانکی از مهم‌ترین نهادهایی هستند که نقش مهمی را در رونق تولید برعهده دارند. هرچند که سایر نهادها همانند بورس و بیمه هم باید به وظیفه خود عمل کنند، اما اکنون به دلیل بانک‌محوری اقتصاد ایران، وظیفه بانک مرکزی و شبکه بانکی در این راستا سنگین‌تر است.
حیدر مستخدمین‌حسینی، معاون اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره نقش بانک مرکزی و شبکه بانکی در رونق تولید اظهار کرد: دو وظیفه اصلی و کلیدی برعهده دولت و بانک مرکزی است. این دو وظیفه برای رونق تولید به عنوان وظایفی زیربنایی تلقی می‌شود؛ به لحاظ اینکه وقتی از رونق تولید سخن می‌گوییم باید ابتدا ساختارهای موجود تولید را حفظ و تثبیت کنیم و سپس آن را رونق دهیم.
نقش بانک مرکزی در رونق تولید
وی با اشاره با افزایش واردات در سال‌های اخیر ادامه داد: یک عقب‌افتادگی را در حوزه تولید در سال‌های گذشته داشتیم و عنایت بیشتر به سمت واردات بود و اهمیت ثانویه به تولید ملی داده می‌شد. سال 98 بهانه بسیار خوبی است که دولت، مجلس و ساختارهای حکومتی و تنظیم کننده بازار همانند بازار پول که مسئولیت آن بر عهده بانک مرکزی است و بازار سرمایه که مسئولیت آن بر عهده وزیر امور اقتصادی و دارایی است، یک جهت‌گیری را دنبال کنند که تولید را تثبیت کرده و از شرایطی که در اقتصاد ما با عنوان رکود تورمی شناخته می‌شود خارج شویم.
مستخدمین‌حسینی افزود: در چنین شرایطی می‌توانیم به تحقق رونق تولید عینیت ببخشیم، اما با توجه به وظیفه‌ای که بانک مرکزی برعهده دارد، گام‌های استانداردی را از نیمه دوم سال 97 به این سو برداشته است؛ همانند اقداماتی که در راستای اصلاح سودهای روزشمار، اصلاح ساختار چک در راستای شفافیت معاملات و همچنین اصلاحات در ساختار امور مالیاتی انجام داده است.
ضرورت حمایت شبکه بانکی از کارآفرینان و جوانان خلاق
معاون اسبق وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به اهمیت توزیع مناسب تسهیلات بانکی و حمایت از کارآفرینان تأکید کرد: قدم جدی دیگر که بانک مرکزی در این شرایط باید برای تثبیت شرایط تولید و به دنبال آن رونق تولید بردارد این است که تسهیلات را به گونه‌ای ارائه دهد که برای کارآفرینان جوان و خلاقان و بنگاه‌های کوچک و متوسط مفید باشد. در واقع تسهیلات زیادتری به این بخش‌ها ارائه شود. گرایش بنگاه‌های بزرگ در سال 98 برای تأمین مالی باید به سمت بازار سرمایه باشد.
وی با بیان اینکه نقش بانک‌ها در تأمین مالی کوتاه‌مدت است یادآور شد: بنگاه‌های بزرگ باید اجازه دهند بانک‌ها که اصولاً برای تأمین مالی کوتاه‌مدت در اقتصاد شکل گرفته‌اند، قدم‌های درست خود را در سال جاری در حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط بردارند و نیازهایی که برای کمبود عوامل تولید در این نوع بنگاه‌ها وجود دارد تأمین شود. البته تأمین نیاز این بنگاه‌ها نیازمند برنامه‌ای میان‌مدت و بلندمدت است.
بورس و بیمه کمترین سهم را در تأمین مالی دارند
این کارشناس مسائل اقتصادی به ضرورت حمایت از بورس و بیمه اشاره و تصریح کرد: اقتصاد ما اقتصادی وابسته به بانک است و همه عوامل در اقتصاد، خود را نیازمند بانک می‌دانند و بازار سرمایه و بازار بیمه، کمترین سهم را در تأمین مالی دارد. امیدوارم که سال 98 به بهانه سال رونق تولید، قدم‌های اولیه این اصلاح ساختار برداشته شود و در نیمه دوم سال جاری به اجرا گذاشته شود تا نتاج آن آرام آرام در اقتصاد کشور هویدا شود.
رئیس سابق هیئت مدیره بورس در ادامه به بیان نکاتی درباره نقش استقلال بانک مرکزی و رهایی آن از وابستگی به تصمیمات دولت در رونق تولید پرداخت و گفت: بنده چند سال قبل کتابی با عنوان «استقلال بانک مرکزی؛ راهکاری برای کنترل تورم» نوشته‌ام و شاید تنها کتابی باشد که درباره استقلال بانک مرکزی نوشته شده است. بنده در این کتاب عوامل مختلف استقلال بانک مرکزی را توضیح داده‌ام و یکی از این توضیحات این است که وقتی اقتصاد ما وابسته به دولت و آبشخور دولت هم از درآمدهای حاصل از نفت است و درآمدهای نفتی ما یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد ملی ماست و حدود 80 درصد منابع کشور را شکل می‌دهد و این منابع در اختیار دولت است، نمی‌توان استقلال بانک مرکزی را به مفهوم استاندارد هویدا و بیان کرد.
استقلال بانک مرکزی چه زمانی محقق می‌شود؟
مستخدمین‌حسینی با اشاره به اهمیت خصوصی‌سازی در استقلال بانک مرکزی بیان کرد: به همین دلیل ریاست بانک مرکزی در تمام جلسات دولت حضور دارد و از فرامین دولت تبعیت می‌کند. درست است که بانک مرکزی باید استقلال داشته باشد اما استقلال بانک مرکزی زمانی محقق می‌شود که اقتصاد ما به سمت خصوصی‌سازی حرکت کند و جامعه مدنی اعضای دولت را از آن برگزیند؛ در صورتی که الان شرایط به این شکل نیست.
معاون اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی گفت: علت این وضعیت این است که به نفت وابسته هستیم و اقتصاد نفتی در ساختار اقتصادی ما و از جمله در بانک مرکزی حضور پیداست. در جاهای دیگر دنیا که بررسی کنیم متوجه می‌شویم که بانک مرکزی برای برخی از جلسات دولت دعوت می‌شود تا رئیس کل بانک مرکزی تبیین‌کننده ویژگی و روابط اقتصادی آن کشور باشد و بتواند علائم تهدید و فرصت را در کابینه ارائه دهد.
استقلال بانک مرکزی در شرایط کنونی در حد حرف است
وی به تبعات وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی اشاره و ادامه داد: در حالی که در کشور ما به لحاظ اینکه درآمد نفت کاملاً در اختیار دولت قرار دارد و بدون این درآمد گردش کار بسیار سخت خواهد بود، رئیس کل بانک مرکزی هم همانند سایر اعضای کابینه و البته بدون حق رأی در جلسات دولت شرکت می‌کند تا فرامین دولت را اجرا کند. با این اوصاف نمی‌توان در این شرایط استقلال بانک مرکزی به مفهوم استاندارد آن را تعریف کرد و تحقق آن را توقع داشت، بلکه فعلاً این موضوع در حد حرف است.
مستخدمین‌حسینی افزود: استقلال بانک مرکزی زمانی تحقق پیدا می‌کند که با اقتصادی مواجه شویم که درآمد آن ناشی از حضور مردم در عرصه اقتصاد باشد و بانک مرکزی به نمایندگی از طرف جامعه و مردم بتواند در تقابل با دولت در راستای منافع آن و در جهت مثبت حرکت کند. در حالی که در شرایط کنونی مشاهده می‌کنیم که چنین وضعیتی وجود ندارد و اگر توقع داشته باشیم که بانک مرکزی در این شرایط کاملاً در موضع استقلال قرار بگیرد، امری صرفاً ایده‌آل و ناشدنی است.
تبعات عدم توجه به تحقق شعار سال در لایحه بودجه
معاون اسبق وزیر اقتصاد درباره اهمیت نامگذاری سال‌ها تأکید کرد: این معرفی و نامگذاری سال‌ها یک نماد است. رهبریت نظام هر ساله عاملی را به عنوان عامل کلیدی در اقتصاد کشور معرفی می‌کند و اگر این عامل در چارچوب بودجه قرار گیرد و قوه مجریه و مقننه، که ساختارهای بودجه را تنظیم می‌کنند، این موضوع را در چارچوب بودجه قرار دهند، آنگاه این موضوع می‌تواند شکل عملی به خود بگیرد.
وی به اهمیت توجه به تحقق شعار سال در لایحه بودجه اشاره کرد و یادآور شد: در حالی که بودجه بسته شده و مورد تأیید و تصویب قرار گرفته است. دولت بودجه را ارائه داده و مجلس و شورای نگهبان هم تصویب کرده‌اند و سپس قوه مقننه آن را به قوه مجریه داده و دولت آن را ابلاغ کرده است. در این شرایط نامگذاری سال بدون پیوست آن با قالب بودجه اعلام می‌شود. نه تنها مجلس، بلکه بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات برنامه‌های سال 98 را ارائه داه‌اند.
رونق تولید در بودجه در نظر گرفته شود
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: چه خوب می‌شد که این نامگذاری به گونه‌ای قبل از سال و در زمان بودجه اعلام می‌شد که دولت و مجلس، نگاه رونق تولید را در بودجه در نظر می‌گرفتند و در نتیجه ارقام بودجه در جهت و راستای تولید قرار می‌گرفت. اینکه الان گفته شود که سال رونق تولید است، باید نقدینگی یا عواملی را که می‌تواند به تولید کمک کند در این راستا قرار دهیم. البته تحقق این موضوع بسیار سخت خواهد بود. بنابراین نباید بگوییم به لحاظ قانونگذاری تمام مراحل طی شده است و فقط قلم‌فرسایی کنیم و دولت و مجلس هم از این موضوع استفاده کنند.
وی با اشاره به راهکارهای عملیاتی شدن تحقق شعار سال ادامه داد: برای تحقق شعار سال باید بودجه دولت و همه شرکت‌های دولتی و حتی خصوصی با نامگذاری‌ها سالانه هماهنگ باشند و جنبه عملیاتی آن سهل‌تر و مؤثرتر باشد.
مستخدمین‌حسینی بیان کرد: این موضوع می‌تواند به عنوان نوعی حرکت و سیگنال برای حمایت از رونق تولید مورد توجه واقع شود، اما در سال‌های اخیر که به عناوین مختلف با عنوان حمایت از تولید نامگذاری می‌شود، این نقیصه مانع شده است که دولت و مجلس به خوبی در این راستا گام بردارند و آن را اجرا کنند.
انتهای پیام
