ساختمان نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران در خیابان ۱۶ آذر واقع است که هر کدام از طبقات این ساختمان به یکی از مراکز وابسته به این نهاد اختصاص دارد. یکی از این مراکز مرکز مشاوره امین است که در دو طبقه به ارائه مشاوره و برگزاری کارگاههای مشاوره ازدواج و مشاورههای تحصیلی ویژه دانشجویان و خانوادهها میپردازد. در مراسم برگزاری جشن ازدواج دانشجویی ۳۰۰ زوج دانشجوی دانشگاه تهران در اسفندماه ۹۷، رئیس نهاد رهبری در دانشگاه تهران از راهاندازی و آغاز به کار مرکز «پیوند مهر» به منظور همسانگزینی زوجهای دانشجو در این نهاد خبر داد که این مرکز زیر نظر مرکز مشاوره امین فعالیت خواهد کرد. ما نیز به سراغ رئیس این مرکز رفتیم تا از کم و کیف فعالیت مرکز پیوند مهر اطلاعاتی دریافت کنیم. مشروح این گفتوگو در ادامه از نظر میگذرد:حجتالاسلام والمسلمین منصور مرادی، رئیس مرکز مشاوره امین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران، در گفتوگو با ایکنا با بیان اینکه این مرکز بیش از ۱۲ سال قدمت دارد، اظهار کرد: موضوعاتی مثل ازدواج و خانواده همچون موضوعات مورد بررسی قبل و بعد از ازدواج و تربیت فرزند در برنامههای ما جای دارد.
وی درباره اینکه آیا مرکز مشاوره امین با مرکز مشاوره دانشگاه تهران، که برترین مرکز مشاوره دانشجویی هم شناخته شد، ارتباطی دارد، گفت: مرکز مشاوره دانشگاه تهران مرکزی قوی است که ذیل دانشگاه تهران فعالیت دارد. علت تأسیس مرکز مشاوره امین نهاد رهبری لحاظ کردن رویکرد دینی است. معمولاً افرادی که به مرکز مراجعه میکنند بیشتر افراد مذهبی هستند که دغدغههای خاصی دارند که با توجه به آن دغدغهها و ملاحظات مورد نظرشان، این مرکز تأسیس شد. یکی از الزامات مشاوران این مرکز این است که افرادی مذهبی، مقید و البته متخصص در امر روانشناسی و مشاوره هستند.
دلایل حضور پرتکرار مراجعان در مرکز مشاوره امین
مرادی همچنین در پاسخ به این پرسش که بیشترین پرسشهای دانشجویان مراجعهکننده به مرکز حول چه موضوعاتی است؟ گفت: آمارهایی که وجود دارد نشان میدهد پرسشها در حوزههای مختلف بوده و اینها دستهبندی شده است. حقوق همسر، حقوق فرزند و نحوه دیندار کردن اعضای خانواده و فرزندان بیشترین پرسشها را در میان مراجعهکنندگان به خود اختصاص داده است. مثلاً خانوادهای مراجعه و بیان کردند که آقا پسری ۲۷ ساله و دختر خانمی ۱۹ ساله دارند. این خانواده گفتند ما مشکل مالی نداریم، اما دغدغه دینی برای فرزندانمان باعث شده به اینجا بیاییم. فرزندان ما تارک نماز شدهاند و از ما راهکار میخواستند. این مسئله معمولاً کمتر در مراکز مشاوره عمومی محل بحث است، اما مرکز مشاوره امین به این مسئله اهمیت میدهد. شکل کار مرکز مشاوره امین با مراکز مشاوره دانشجویی معمولی متفاوت است.
دانشجویانی که دچار عذاب وجدان میشوند
رئیس مرکز مشاوره امین نهاد رهبری دانشگاه تهران افزود: دینداری فرزندان بیش از دیگر موضوعات برای مراجعان اهمیت دارد. در کنار اینها دانشجویانی به اینجا میآیند که احساس میکنند مرتکب گناه شدهاند. معتقدیم فضای دانشگاه از این جهت کمکاری کرده و گاهی دختران با چادر وارد میشوند و پسران با چهره معمولی، اما بعد از مدتی که از حضور آنها در دانشگاه میگذرد تغییر میکنند. بخشی از مراجعان همین دانشجویان هستند که شاید دچار عذاب وجدان شدهاند، نه از وضعیت فعلی راضیاند، نه میتوانند مثل قبل باشند. پارادوکسهایی برای آنها ایجاد شده و از ما میخواهند به آنها راهکار بدهیم.
مرادی گفت: دانشجویان ساکن در خوابگاهها هم مسائلی دارند. در فضاهای خوابگاهی اتفاقاتی میافتد و دانشجویان دچار تضادهایی میشوند که تا به حال آن موقعیتها را تجربه نکردهاند. افرادی که دغدغه دینی دارند از میان این دانشجویان به مرکز مراجعه میکنند و عمدتاً مسائل مربوط به ازدواج را دارند و میخواهند علاقهمندیهای شکل گرفته در دانشگاه را مدیریت کنند و میخواهند کمکشان کنیم. ما هم بررسی میکنیم تا اگر نیاز باشد پیگیر مسئله شویم تا به ازدواج منجر شود.
میانگین مراجعه روزانه ۲۰ تا ۲۵ نفر استوی ادامه داد: در کنار مراجعات حضوری و یا تلفنی، مشاورههای گروهی و فردی نیز در مرکز هست. در مرکز مشاوره امین نهاد رهبری دانشگاه تهران در مجموع ۴ مشاور، دو خانم و دو آقا، مشاوره ارائه میدهند. میانگین مراجعات روزانه به مرکز حدود ۲۰ تا ۲۵ نفر است.
رئیس مرکز مشاوره امین دانشگاه تهران با بیان اینکه علاوه بر مشاورههای تخصصی، کارگاههایی هم تشکیل میشود، گفت: در مشاورههای گروهی هم حدود ۲۰ تا ۳۰ نفر در حوزه بازآموزی و مهارتآموزی فردی و اجتماعی را کسب میکنند. بیشترین موضوعات این کارگاهها حول محور مهارتهای زندگی است. استادان خوبی از دانشگاه تهران در این کارگاهها حضور دارند.
وی ادامه داد: فضای نهاد رهبری فضایی غالباً دینی است و عموماً مراجعان، اعم از دانشجویان و گاه خانوادهها، بیشتر دغدغههای دینی و مذهبی دارند. افرادی بیشتر مراجعه میکنند که دغدغههای خاص دینی دارند. در غیر این صورت مشاوره دانشگاه تهران مرکز مشاوره مجهزتری است و مشاوران بیشتری دارد و به آنجا رجوع میکنند. تعداد پرسنل مرکز ۷ نفرند.
فیلتری در پذیرش دانشجویان نداریم
مرادی در پاسخ به این پرسش که آیا فیلتری در پذیرش افراد و دانشجویان دارید، گفت: فیلتری وجود ندارد، خودشان کمتر میآیند. وقتی تابلوی نهاد رهبری را میبینند، حس میکنند نباید به اینجا بیایند، در حالی که ما نقش پدر را داریم و پذیرای همه هستیم. کمتر پیش میآید که دانشجو به اینجا مراجعه کند. دانشجویان با این فضا مأنوس نیستند.
حجتالاسلام مرادی درباره میزان رضایتمندی مراجعان از مشاورهها گفت: به حول و قوه الهی مشاوره ما مشاوره خاص دینی است و میزان رضایت بالاست. البته به دلیل اینکه اینجا قسمتی از ساختمان نهاد رهبری در دانشگاه تهران است، کمتر شناخته میشود و کسی که وارد ساختمان نهاد میشود ممکن است الزاماً مراجعهاش به مرکز مشاوره نباشد. از این رو مدیریت ما روی مراجعهکنندهها بیشتر است و وقت بیشتری برای آنها در نظر گرفته میشود.
دغدغه مسائل دینی دختران بیش از پسران است
وی درباره اینکه مراجعه دختران به مرکز بیشتر است یا پسران دانشجو، گفت: دختران بیشتر مراجعه میکنند. اعتکاف دانشگاه تهران را در نظر بگیرید، همیشه دختران ۴ برابر ظرفیت پسران ثبتنام میکنند. به جرئت میتوان گفت که دغدغه دختران در مسائل دینی و مذهبی بیش از پسران است. البته علاوه بر دانشجویان خانوادهها هم میتوانند در این مرکز حضور یابند، اما دانشجویان هدف اصلی هستند. اگرچه امکان حضور برای تمامی مراجعهکنندهها وجود دارد.
وی افزود: مرکز پیوند مهر کار تخصصی ازدواج را برعهده دارد (که به تازگی تأسیس شده و افراد ثبتنام میکنند) تا در بررسیها و مشاورهها معلوم شود که مناسب هم هستند یا خیر. پس از برگزاری جلسات مشاوره، نظرات کارشناس ما در حوزه ازدواج و خانواده هم بیان میشود که برای مثال آیا این دو خانم و آقا میتوانند زوج خوبی باشند یا خیر. در مشاورهها و نظرات بر شفافگویی تلاش و سعی میشود پیش از آنکه افراد دچار آسیب شوند، از مسائل آگاهی پیدا کنند.
تلاش برای اختصاص ساختمانی مجزا به مرکز پیوند مهر
وی ادامه داد: در مراسم جشن ازدواج دانشجویی دانشگاه تهران که اسفندماه ۹۷ برگزار شد، به صورت عمومی و رسمی تأسیس این مرکز اعلام شد، اگرنه این مرکز یکسال است که به صورت چراغ خاموش فعالیت میکند. روزی نیست که تلفن مرکز به صدا درنیاید. از روز برگزاری جشن ازدواج دانشجویی هم حجم تماسها بیشتر شده است. مقرر شده که خط ویژهای به این مرکز اختصاص داده شود و فقط از آن خط برای پاسخ به مراجعان مرکز پیوند مهر استفاده شود.
مرادی افزود: همچنین این پیشنهاد را به دانشگاه دادهایم که دفتر مجزایی به این مرکز اختصاص داده شود. حتی در تلاشیم بتوانیم نظر دانشگاه را برای اختصاص یک ساختمان مجزا به این مرکز جلب کنیم. مطمئنیم این حرکت پیشرفتهتر و وسیعتر خواهد بود. دانشگاه تهران نزدیک به ۲۰ هزار دانشجو دارد که جمع کثیری از آنها در خوابگاههای چمران، فاطمیه و کوی حضور دارند و این دانشجویان مجردند. از طرفی دانشگاه وظیفه خود را فقط ارائه آموزشهای مرتبط با رشتههای تحصیلی دانشجویان میداند و احساس نیازی در مسئله ازدواج وجود ندارد. همین مسئله باعث شد در مدیریت جدید نهاد رهبری تأسیس چنین مرکزی پیگیری شود و امیدواریم به زودی ساختمانی به این مرکز اختصاص یابد. در اغلب مشاورهها مشخص میشود که مشکلات بسیاری از مراجعان با ازدواج حل میشود. دانشجویان درگیر آسیبهایی هستند که اگر ازدواج خوبی برای آنها رقم بخورد، مشکلات آنها رفع میشود. در یک نگاه ازدواج خیلی از آسیبها را از بین میبرد. در مرکز مشاوره امین تا آنجایی که دخالت محسوب نشود، به دانشجویان در امر ازدواج کمک میکنیم.
مرکز پیوند مهر پذیرای استادان مجرد هم هستوی با بیان اینکه ازدواج یک مسئله چندبعدی است، یادآور شد: در دانشگاه استادان مجرد هم کم نداریم. قبلاً یکی از شرطهای پذیرش افراد به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه، «تأهل» بود. این شرط چند سالی است که به خصوص برای خانمها برداشته شده و البته سختگیریها در مورد آقایان وجود دارد. به همین دلیل آمار استادان خانمی که مجردند بیش از استادان مرد مجرد است. از میان مراجعان به مرکز شاهد حضور استادان مجردی هستیم که علاقهمند به ازدواج هستند. درباره این موضوع هم فکرهایی شده و برنامهای با همکاری بسیج اساتید دانشگاه در نظر گرفته شده و آن هم برگزاری همایشی با رعایت ظرافتهای خاص خود ویژه این استادان است. همچنین، در مرکز مشاوره امین دفتر هماندیشی استادان وجود دارد و دورههایی برای استادان علاقهمند به شرکت در این دورهها برگزار میشود.
چرا ازدواج اولویت اول جوانان نیست؟
رئیس مرکز مشاوره امین درباره این پرسش که ازدواج برای دانشجوی امروز کمرنگ شده و چه چیزی جای آن را گرفته است، گفت: نه تنها در دانشگاه، بلکه در جامعه اوضاع به گونهای شده که ازدواج اولویت اول نیست. سبک زندگی جدید باعث بروز این اتفاق شده و این یک آسیب است. همین امروز اگر به دانشجویی بگوییم مشکل مسکن و اشتغال تو را حل میکنیم، آیا تمایل به ازدواج داری؟ میگوید نه! بعد که میپرسیم چرا؟ میگوید میخواهم تا دکتری درس بخوانم. بعد هم پذیرش بگیرم و از کشور بروم. شاید هم این موج جهانی باشد، اما در کشورهای اسلامی هم رسوخ پیدا کرده و کمکم قبح تجرد شکسته شده است و احساس ناراحتی افراد مجرد گاهی کمتر است. این مسئله مانند وقتی است که دیر به مدرسه میآمدیم و پشت در میماندیم و اگر عده زیادی همراه ما پشت در میماندند برای ما مسئلهای نبود، اما اگر ما تنها فرد پشت در مانده بودیم، حس بدی پیدا میکردیم و استرس داشتیم. چنین اتفاقی در شرایط امروز رخ داده و نتیجه آن افزایش همخانه شدن آقایان و خانمها با همجنسان و جنس مخالف است.
حجتالاسلام مرادی بیان کرد: نخستینبار که رهبری در بیانات خود موضوع ازدواج سفید را مطرح کردند، نشاندهنده این مسئله بود که اخباری درباره این موضوع به ایشان رسیده است. این نوع همخانه شدنها با از بین رفتن قبح طلاق بیشتر هم شده است. همین حالا مراجعاتی داریم که میگویند مسیر مشاوره را به سمتی ببرید که طلاق بگیریم. اصلاً برای همین اینجا آمدهایم که زودتر این روند طی شود.
وی گفت: سبک زندگی عبارتی است که بار مثبت بیشتری دارد، اما امروز انحرافاتی را شاهدیم که یکی از ضروریاتی که امر مقدس ازدواج، تشکیل خانواده و داشتن سبک زندگی سالم را ایجاب میکرد، زیر سؤال رفته و ارضای غریزه در چارچوبی غیر از ازدواج انجام میشود. اگر نیازهای غریزی انسان با حالت سرکشی که دارد بخواهد خارج از این چارچوب برآورده شود، نخستین آسیب آن به ازدواج خواهد بود.
سبک زندگی رهزن
به گفته حجتالاسلام مرادی، امروز جوانان ازدواج را گاه یک امر با تشریفات، هزینه، تعهد و مسئولیت بالا میدانند و به همین دلیل اکثریت آنها از هر چه مسئولیت و قبول زحمت و هزینه باشد فراری هستند و برای رفع نیازهای غریزی خود به دنبال سادهترین شکل ممکن میگردند. این نوع سبک زندگی رهزن است و امروز زنگ آسیبهای آن به صدا درآمده و باید چارهاندیشی کنیم. ادامه این نوع سبک زندگیها در جامعه بسیار خطرناک است، چراکه میزان ازدواجها را کم میکند، انگیزهها را از بین میبرد و حتی کانون خانوادهها را متزلزل میکند. جامعه سالم جامعهای است که فردی نباشد و خانوادهها در آن گسسته نشوند.
همسانگزینی ازدواج در مرکز مشاوره امین با جامعه مخاطب محدود
وی درباره این گزاره که مشابه مرکز پیوند مهر نیز مراکزی با همین هدف ذیل نهادها و سازمانهای دیگر تأسیس و راهاندازی شدند که به آن هدف اصلی دست نیافتند، گفت: برای مقابله با مسائل ذکر شده باید زیرساختها فراهم و نیازسنجی شده باشد. تمام سایتهای مشابه و الگوهای مختلف در این امر را رصد کردهایم. اکثر اینها به طور وسیع کار میکنند. سایتهای همسریابی جامعه مخاطب وسیعی دارند، اما جامعه مخاطب ما خاص و مشخص است. ما شرایطی داریم و در مشاورهها آن دو نفری که به تأیید کارشناسان مناسب هم هستند به یکدیگر معرفی میشوند. مرکز پیوند مهر قصد دارد کار را موردی پیش ببرد. مراجعان ما زیاد نیستند و برای همان تعداد کم هم جلسات متعدد مشاوره را همراه با حضور خانوادهها برگزار میکنیم. مرکز مشاوره و مشاوران هم دخیل در این قضیه هستند و مراجعان مرکز پیوند مهر چه بدانند و چه ندانند از یک مشاوره امین هم عبور میکنند.
به گفته رئیس مرکز مشاوره امین نهاد رهبری دانشگاه تهران، ازدواجهای دانشجویی بنا بر آمار ثبت احوال، بادوامترین و باکیفیتترین ازدواجهاست و این وجه تمایز ازدواج دانشجویی با دیگر ازدواجهاست.
وی درباره شیوه کار مرکز پیوند مهر گفت: اصل کار همسریابی است، اما این عبارت آنقدر دستخوش سوءاستفادههای همین سایتها و مراکز همسریابی قرار گرفته که کمتر آن را به کار میبریم و به جای آن از عبارتهایی همچون «همسانگزینی» و یا «همسفر تا بهشت» استفاده میشود. شیوه کار مرکز به این شکل است که دانشجویان مجرد آقا و خانم میتوانند به پایگاه اینترنتی مرکز مشاوره امین مراجعه کنند و در سامانه ثبتنامی مرکز پیوند مهر فرم مشخصات خود را تکمیل کنند.
مرادی گفت: کارشناسان ما در خوابگاهها نیز حضور دارند و فرایند دریافت و تکمیل فرم مشخصات دانشجویانی را که با میل خود میخواهند از خدمات این مرکز بهرهمند شوند انجام میدهند و اطلاعات این دانشجویان ذخیره میشود. همچنین در میان استادان مجردی که علاقهمندند از طریق این مرکز همسر مناسب خود را پیدا کنند، مشخصات آنها دریافت میشود و در بانک اطلاعات مرکز پیوند مهر ذخیره خواهد شد.
طرح پرسشهای کلی در فرمهای ثبتنام
وی درباره اطلاعاتی که در زمان تکمیل مشخصات از افراد دریافت و ثبت میشود، گفت: در این فرمها به جزئیات کمتر پرداخته شده و چند پرسش کلی وجود دارد که در اغلب موارد برای آقایان و خانمها مهم است. پاسخ این پرسشها در کنار مشخصات شناسنامهای افراد در بانک مرکز ثبت میشود. بعد از ارزیابیها در دو مرحله این فرمها دستهبندی میشود و وارد فاز همسانگزینی افراد و معرفی آنها از سوی کارشناسان به یکدیگر میشویم. بعد از آن هم آشنایی افراد و بهرهمندی از مشاوره کارشناسان مرکز انجام میشود.
ثبت مشخصات نزدیک به هزار نفر در بانک مرکز
حجتالاسلام مرادی درباره آمار ثبتنام دانشجویان و تعداد فرمهای ثبت شده در بانک مرکز گفت: فرمهای ثبتشده در بانک مرکز پیوند مهر تاکنون زیر هزار مورد است، اما امسال و با اعلام رسمی راهاندازی این مرکز، قطعاً این آمار بیشتر خواهد شد. در جلسات رسمی و در دانشکدههای مختلف درباره فعالیت این مرکز اطلاعرسانی میشود. البته سایت مرکز فعلاً به دلیل مشکلات فنی به صورت رسمی راهاندازی نشده است و در حال حاضر فرمها به صورت حضوری تکمیل و دریافت میشود. اگرچه پیشتر گفتم که فعالیت مرکز به صورت چراغ خاموش از چندی قبل شروع شده و حتی در بعضی موارد که مثلاً در بحث مهریه سختگیریهایی شده بود ورود کردیم تا آقا و خانمی که مناسب هم بودند، به دلیل مهریه ازدواجشان به مشکل نخورد. خاطرم هست در این مورد خانواده دختر روی ۴۵۰ سکه تأکید داشتند و با رایزنی این تعداد را به ۱۱۴ سکه تقلیل دادیم. البته این مربوط به سال گذشته است که سکه همچون حالا این قدر گران نشده بود!
وی افزود: جنس کار ما متفاوت است و هرچه جلوتر میرویم، ضرورت مشاوره دینی بیشتر حس میشود، چراکه کم نیستند دانشجویانی که خلاف دین حرکت میکنند. خودارضایی حتی در خوابگاههای دانشجویی وجود دارد و تمایل به تماشای فیلمهای مستهجن زیاد است. همچنین، دانشگاه اینترنت پرسرعت در اختیار دانشجویان گذاشته و متأسفانه ساماندهی خوبی هم در این فضا انجام نشده است و به آسیبهای این فضا کمتر توجه میشود. اینها مسائلی است که برخی مراجعان مطرح کردهاند. جوان امروز آنقدری که در فضای مجازی زندگی میکند در فضای حقیقی زندگی نمیکند. در آینده نزدیک به فضای مجازی باید بگوییم حقیقی، چراکه فضای حقیقی پشت فضای مجازی قرار میگیرد.
راهاندازی دفاتر مرکز مشاوره امین در خوابگاههای دانشجویی
رئیس مرکز مشاوره امین نهاد رهبری در دانشگاه تهران از برنامه این مرکز ویژه دانشجویان ساکن در خوابگاه خبر داد و یادآور شد: قرار است در خوابگاههای دانشجویی دانشگاه تهران دفتر مرکز مشاوره امین راهاندازی شود. اگرچه هنوز به نتیجه قطعی در این مورد نرسیدهایم و این امر کمی زمانبر است. اگر مشکل حضور مشاوران در خوابگاهها و وجود فضایی به عنوان اتاق مشاوره رفع شود، این دفاتر راهاندازی میشوند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در مرکز پیوند مهر ارتباط با مشاوره بعد از ازدواج قطع میشود یا خیر؟ گفت: قطعاً دو نفری که ازدواج میکنند کاملاً از مهارتهای همسرداری آگاهی ندارند. اکنون تعدادی از مراجعان مرکز زوجهایی هستند که برای زوجدرمانی میآیند. اگرچه بیشتر کارگاههای مرکز حول موضوع مهارتهای قبل ازدواج است، اما در کنار این، در قالب برگزاری کارگاه خدماتی به زوجین در زمینه همسرداری و تربیت فرزند ارائه میشود.
گفتوگو از مریم روزبهانی
انتهای پیام