بررسی عملکرد شهرداری تهران در توسعه ارزش‌های دینی و قرآنی
گروه جامعه ــ برخی کارشناسان معتقدند که تمرکز مدیریت جدید شهری تهران بر حوزه‌های صرفاً خدماتی موجب کاهش محسوس برنامه‌های فرهنگی و دینی در پایتخت شده، اما مسئولان و مدیران شهری برخلاف این دیدگاه، تأکید دارند که از میزان فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی و هنری شهری کاسته نشده است.
به گزارش ایکنا؛ با روی کار آمدن مدیریت جدید شهری تهران، تمرکز فعالیت‌ها از برنامه‌های غیرتخصصی در مدیریت شهری کاسته و بیشتر خدمات در حوزه‌های صرف شهری متمرکز شد؛ این نگاه و جریان مدیریت شهری باعث کاهش محسوس برنامه‌های فرهنگی و به تبع آن برنامه‌های دینی و مذهبی در پایتخت شد. البته مسئولان مدیریت شهری در مصاحبه‌های متعدد بر این موضوع تأکید می‌کنند که فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی و هنری شهری تهران کاسته نشده و به قوت خود ادامه دارد، اما بازخورد‌های مردمی و مشاهدات گویای تغییر و کاهش شدید این برنامه‌ها در مقایسه با ادوار گذشته مدیریت شهری تهران است.
البته کاهش شدید و محسوس بودجه فعالیت‌های فرهنگی در شهر تهران هم بر عملکرد این فعالیت‌ها و چند معاونت و سازمان زیرمجموعه شهرداری اثر قابل توجهی گذاشت. کاهش بودجه‌های سراسری در همه حوزه‌های فرهنگی بخشی از ماجراست و چگونگی دخل و خرج نهاد‌های فرهنگی با همین بودجه محدود موضوعی دیگر؛ در نهایت روند حذف و یا کاهش بسیاری از برنامه‌های فرهنگی در نهادها، سازمان‌ها و فرهنگسرا‌های سطح شهر تهران منجر به دلزدگی و خستگی بسیاری از مخاطبان فرهنگی و هنری در این برنامه‌ها شده است.
البته مسئولیت برگزاری برنامه‌های دینی و قرآنی در پایتخت را نمی‌توان برعهده شهرداری دانست، اما از آنجایی که یکی از اهداف اصلی شهرداری تهران، ترویج و تبیین سبک زندگی اسلامی - ایرانی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و افزایش نشاط و شادی با توجه به هویت و فرهنگ ملی و مذهبی است، به جرئت می‌توان گفت که تمامی این مسائل با مبانی دینی و قرآنی گره خورده است. از آنجا که اسلام کامل‌ترین دین و برنامه زندگی است و برای تمامی ابعاد زندگی انسان برنامه دارد و در تکالیف و توصیه‌ها مصلحت انسان را در نظر می‌گیرد، برای شادی و نشاط و ارتقای کیفیت زندگی نیز برنامه‌های خاصی را پیشنهاد می‌کند که مطابق با فطرت الهی اوست.
با توجه به این موضوع، تأکید بر انجام اقدامات فرهنگی در راستای ارتقای سطح زندگی شهروندان و همچنین تقویت زیرساخت‌های فرهنگی و مذهبی و توسعه علمی و آموزشی در این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد. البته تصمیم‌گیران حوزه مدیریت شهری در همین راستا در ادوار گذشته به احداث تعداد زیادی کانون‌های فرهنگی و هنری و فرهنگسرا در تهران به ویژه در مناطق جنوبی اقدام کردند و در دوره جدید مدیریت شهری موضوع سرا‌های محلات و ایجاد همبستگی محلی برای مشارکت شهروندان در اداره محل سکونت خود در دستور کار مسئولان شهری قرار گرفت.
با توجه به این مسئله و برای بررسی هرچه دقیق‌تر عملکرد سازمان‌ها و نهاد‌های فرهنگی و هنری وابسته به شهرداری تهران به سراغ سعید اوحدی، رئیس سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری، تهران رفتیم تا نظر وی را در خصوص فعالیت در حوزه دینی و قرآنی و اثر کاهش بودجه بر این برنامه‌ها جویا شویم.
وی با اشاره به ارزیابی فعالیت‌های دینی و قرآنی فرهنگسرا‌ها و کانون‌های فرهنگی و هنری شهرداری تهران در مناطق ۲۲ گانه پایتخت در طول سال ۹۷ و نظارت بر کیفیت برنامه‌های آنان، گفت: اگر بخواهیم در یک نگاه اتفاقات و برنامه‌های سال ۹۷ را در حوزه دینی و قرآنی ارزیابی کنیم، باید بگوییم که سال ۹۷ سالی موفق برای سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در حوزه ترویج مناسک و مراسم آئینی، دینی و قرآنی در کنار سایر برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری این سازمان بود.
وی افزود: فراموش نکنیم که در سال ۹۷ سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران موفق شد با کمک سپاه تهران، سازمان بسیج و هئیت رزمندگان اسلام اتفاق بزرگ جاماندگان اربعین حسینی(ع) را همچون سال‌های گذشته با بیش از حضور یک و نیم میلیون نفر در مسیر میدان امام حسین(ع) تا حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به صورت پرشور برگزار کند. همچنین همایش بزرگ دختران انقلاب اسلامی در میدان امام حسین(ع) برگزار شد که برای اولین بار تعداد قابل توجهی از همشهریان حضور داشتند.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران اضافه کرد: همچنین در ویژه‌برنامه روز ۹ دی مردم نشان دادند که از آرمان‌ها، ارزش‌ها و استقلالشان دفاع می‌کنند؛ در این روز برای اولین بار شاهد حضور بیش از 100 هزار نفر در میدان امام حسین(ع) بودیم. این همایش طی سال‌های گذشته در فضای بسته مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شد. همچنین در ایام محرم و صفر به مدت ۶۰ شب، مراسم آئینی و مذهبی شهادت امام حسین(ع) را در همین میدان برگزار کردیم. در این مراسم هم شاهد بودیم که هر شب به تعداد مخاطبان افزوده می‌شد و نه تنها خسته نمی‌شدند، بلکه با شور و اشتیاق بیشتری در این مراسم حضور پیدا می‌کردند.
اوحدی با اشاره به مهمترین برنامه‌های دینی و قرآنی این سازمان گفت: در حوزه قرآنی مراسم، مسابقات و برنامه‌های مختلف و متنوعی را در فرهنگسرای سراسر پایتخت اجرا کردیم؛ نمونه این فعالیت‌ها برنامه سامانه ۱۴۴۰ بود که تعداد بسیاری بالایی به این سامانه در حوزه‌های مختلف قرآنی ورود کردند. از جمله فعالیت‌های ارزشمند دیگری که در حوزه دین و قرآن انجام می‌گیرد، فعالیت پنج خانه فرهنگ با اسم خانه فرهنگ و قرآن است؛ در کنار این مراکز یک فرهنگسرا نیز به صورت ویژه با عنوان فرهنگسرای قرآن فعالیت خود را با قدرت بیشتر و برنامه‌های متنوع دیگر در سال ۹۸ ادامه خواهد داد.
ارزش‌های دینی و قرآنی در برنامه‌های سازمان توسعه می‌یابد
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با تأکید بر اینکه در سال ۹۸ تلاش این است که ارزش‌های دینی و قرآنی در برنامه‌های سازمان توسعه پیدا کند، تصریح کرد: رویکرد سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در حوزه ارزش‌های اسلامی و قرآنی توسعه این فعالیت‌هاست؛ امیدواریم که این مسیر با قدرت ادامه پیدا کند. این موارد شامل مباحث دینی و اخلاقی در قالب‌های مختلف از جمله تفسیر قرآن، قرائت قرآن، تجوید قرآن، آموزش و تبیین نهج‌البلاغه، مهارتهای سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی و مهارتهای جدید و فردی است. این امر حاکی از آن است که مردم برای مناسبت‌های ارزشی خودشان ارزش بالایی را قائل هستند و از آن‌ها استقبال می‌کنند.
وی با بیان اینکه در حوزه‌های فرهنگی و هنری فعالیت‌های مختلف و متنوعی را در فرهنگسرا‌ها اجرایی کردیم، اظهار کرد: برای مثال در ایام چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، نزدیک به دو هزار اجرا در قالب ۶۰ برنامه انجام شد. همچنین در ایام نوروز نیز در قالب ۲۵ برنامه هزار و 600 برنامه برگزار شد. همه این برنامه‌ها محقق نمی‌شد، مگر با مشارکت دستگاه‌های دیگر از جمله ستاد عالی کانون‌های فرهنگی وهنری مساجد که همیشه همراه ما بودند. علاوه بر این، سازمان بسیج، سپاه تهران و ستاد بازسازی عتبات عالیت در حوزه اربعین و فعالیت‌های دینی و قرآنی به ما در کنار خیرین کمک‌های بسیاری کردند.
دستگاه‌های مختلف به فعالیت‌های دینی علاقه‌مندند
اوحدی ادامه داد: در برنامه‌های نوروزی شاهد کمک‌های بسیار خوب معاونت خدمات اجتماعی شهرداری تهران و سازمان بوستان‌های شهرداری تهران بودیم. همچنین یک مؤسسه فرهنگی نیز طرحی را ارائه کرده است که طبق آن، موضوع هنر برای همه را در طول سال ۹۸ دنبال خواهیم کرد. همه این موارد بیانگر آن است که دستگاه‌های مختلف نیز علاقه‌مند به فعالیت‌های فرهنگی و هنری به ویژه در حوزه دینی و قرآنی هستند.
اختصاص بودجه ویژه به سازمان
رئیس سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران با بیان اینکه سال ۹۷ سال غبارزدایی از این سازمان بود، تصریح کرد: در این سال ظرفیت‌های سازمان به نمایش گذاشته شد و شاهد قدرت سازمان برای گرفتن مشارکت بودیم. البته حتماً باید برای سال ۹۸ بودجه ویژه‌ای را برای این سازمان درنظر بگیریم؛ این بودجه را هیئت امنای سازمان، که مرجع قانونی برای تدوین و تصویب بودجه است، تصویب کرده‌اند؛ امیدواریم همان گونه که کمیته بودجه شورای شهر تهران نیز تأکید کرده است، مانند همین بودجه در لایحه بودجه شهرداری تهران لحاظ و اعتبارات آن تأمین شود.
وی سال ۹۸ را برای این سازمان در حوزه فرهنگی بسیار پرکار دانست و گفت: امسال شاهد اجرای برنامه‌های فاخر فرهنگی در حوزه‌های مختلف از جمله برنامه‌ها و فعالیت‌های دینی، قرآنی و سبک زندگی اسلامی و همچنین رویکرد مورد تأکید رهبر معظم انقلاب در گام دوم انقلاب خواهیم بود.
اوحدی در پاسخ به سؤال دیگری در خصوص وضعیت بودجه این سازمان در سال جاری و اینکه چرا بودجه مربوطه بیش از هرچیز صرف برنامه‌های مناسبتی می‌شود، تصریح کرد: در سال ۹۷ با مشکلات جدی در زمینه بودجه مواجه بودیم تا جایی که فقط حدود چهار درصد از بودجه صرف برنامه‌های فرهنگی شد. به همین دلیل سعی کردیم در برگزاری بسیاری از برنامه‌ها رویکرد مشارکتی را در پیش بگیریم. با این همه برگزاری جشنواره فیلم شهر و افتتاح پردیس تئاتر خاوران و اجرای ارکستر شهر نیز در اولویت کاری ما بود، اما به دلیل نبود بودجه این مسئله مقدور نشد.
وی ادامه داد: امیدواریم که بودجه سال جاری، که نگاه پشتیبانی شهردار تهران را نیز با خود به همراه دارد، مشکلات سال گذشته را نداشته باشد و با توجه به محدودیت‌های موجود و با نگاهی به افزایش‌های منطقی بودجه در سال آتی بتوانیم برنامه‌های خود را پیش ببریم.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران بیان کرد: برنامه‌های سازمان به طور عمده همزمان با مناسبت‌ها اجرا می‌شود، اما باید دقت کنیم که مناسبت‌ها را نمی‌توان از رویداد‌های شاخص جدا کرد. مأموریت ما ارتقای سطح فرهنگ و توسعه ارزش‌های فرهنگی در تهران است و برای این اتفاق سعی می‌کنیم از بستر مناسبت‌ها استفاده کنیم. هنر اصیل و ماندگار به طور حتم بر زندگی مردم تأثیرگذار است؛ بدین جهت درصدد ارائه این هنر در برنامه‌هایی هستیم که به مناسبت‌های مختلف برگزار می شود.
عرصه فرهنگ عرصه آزمون و خطا نیست
آنچه از صحبت‌های رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران برداشت می‌شود اجرای برنامه‌های دینی و قرآنی متفاوت در سطح شهر تهران است، در حالی که اسماعیل امینی، استاد دانشگاه، شاعر و طنز‌پرداز کشورمان، معتقد است که باید با پشتوانه عظیم فرهنگی موجود، قدر سرمایه‌هایمان را بدانیم و آگاه باشیم که عرصه فرهنگ عرصه آزمون و خطا نیست و همان‌گونه که دیده‌ایم طی این ۴۰ سال کارآمدی لازم را نداشته است؛ لذا باید ثابت‌تر، جامع‌تر و برای مدت طولانی‌تر سرمایه‌گذاری کنیم.
این پژوهشگر حوزه فرهنگی کشورمان معتقد است: در دستگاه‌های اجرایی و سیاست‌گذاری غالباً فکر می‌کنند که کار فرهنگی به معنی هزینه کردن و سروصدا ایجاد کردن است؛ تصورشان این است که اگر از بودجه‌های فرهنگی کشور برای فعالیت، نشست یا جلسه ادبی و فرهنگی هزینه می‌کنند، باید بازتاب و حاصلی برای مدیر آن مجموعه یا دستگاه داشته باشد. چنین مدیرانی چون افرادی سیاسی هستند نه فرهنگی، منظورشان از بازتاب، واکنش‌های سریع رسانه‌ای است؛ بنابراین به فعالیت‌های درازمدت و بنیادین به چشم ضرر نگاه می‌کنند؛ مثلاً فرض کنید اگر در آموزش و پرورش المپیاد باشکوه برگزار شود و تبلیغ شود و رسانه‌ها و خبرنگاران حضور داشته باشند، مسئولان خوشحال می‌شوند که این کار مقطعی را انجام دادند، در حالی که می‌توانند کلاس‌های بیشتری را بسازند تا به جای کلاس‌های ۴۰ نفره، کلاس ۲۰ نفره تشکیل شود و بچه‌ها بهتر درس بخوانند، چراکه این عمل سرمایه‌گذاری برای آینده است.
وی با اشاره به اینکه در جشن چهل‌سالگی انقلاب اسلامی شاهد فعالیت‌های سرعتی و نمایشی زیادی بودیم، افزود: فرض کنید کیک ۴۰ متری درست کرده بودند تا جشن بزرگی برپا کنند؛ کیک ۴۰ متری دو ساعت افراد مشتاق را سرگرم می‌کند، ولی حاصل آن چه می‌شود؟ در حالی که اگر به جای آن کیک، ۴۰ کتاب خوب (با مضمون تحولات فرهنگی ۴۰ سال اخیر) منتشر می‌کردند ماندگارتر بود. علت اصلی این است که عمر مدیریت مدیران فرهنگی بسیار کم است، زیرا اولاً مسئولان این امر سیاسی هستند و با تحولات سیاسی به سرعت تغییر می‌کنند و ثانیاً، در برابر عملکرد مدیران قبلی که از جناح دیگری بودند بدبین هستند. در نتیجه در ابتدای کار انجام اقدامات پیشین را تعطیل می‌کنند.
امینی اضافه کرد: با توجه به سال‌ها فعالیتم در حوزه‌های فرهنگی، شاهد بوده‌ام که هنرمندان با مشقت زیادی، فرهنگ برپایی یک جلسه ادبی یا جشنواره و یا دوره فرهنگی را در میان مردم نهادینه می‌کنند، ولی به محض تغییر مدیر، همه چیز برچیده می‌شود. معمولاً تصور مدیران برای انجام فعالیت‌های فرهنگی، بازتاب سریع و فعالیت‌های پرسروصداست، در حالی که کار فرهنگی بازه زمانی طولانی‌مدت را می‌طلبد و بدون شک، ثمربخشی فعالیت‌های فرهنگی دیربازده است و با برگزاری رویداد‌های مفید، حاصل آن را می‌توانیم طی ۱۰ یا ۱۵ سال آینده ببینیم.
تهران متأثر از اقدامات سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری است
حجت‌الاسلام احد آزادی‌خواه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، نیز در خصوص توجه ویژه سازمان فرهنگی ـ هنری به برنامه‌های دینی و قرآنی، گفت: سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران مجموعه‌ای است که به صورت تخصصی اقدامات لازم را در حوزه فرهنگ پیگیری می‌کند.
وی با بیان اینکه تهران متأثر از اقدامات سازمان فرهنگی و هنری شهرداری است، ادامه داد: این سازمان امکانات، فرهنگسرا‌ها و زیرساخت‌های مناسبی دارد. بنابراین باید به منظور اجرای اقدامات اثرگذار در ارتقای فرهنگ و توجه به مبانی دینی و قرآنی تلاش کند.
انتهای پیام
