رییس اداره تنقیح قوانین قوه قضاییه تبیین کرد؛
هنجارهای اسلام در مورد کودکان محقق نشده است/ قرآن در مورد کودکان چه می‌گوید
گروه جامعه ــ رییس اداره تنقیح قوانین و مقررات قوه قضاییه با تأکید بر اینکه یکی از نقاط بسیار غنی اسلام بحث حقوق کودکان است، گفت: هنوز نتوانسته‌ایم هنجارهای‌های مورد توجه اسلام را آنچنان که بایسته کودکان است محقق کنیم.
به گزارش ایکنا؛ کودکان را می‌توان آسیب‌پذیرترین گروه جامعه انسانی و نخستین کسانی دانست که در معرض هجوم مستقیم انواع ناگواری‌ها، فشار‌ها و مشکلات ناشی از زندگی بزرگ‌تر‌ها قرار می‌گیرند و در نهایت آن را تحمل کرده و بازخورد این رفتار‌ها را در آینده به خود جامعه باز می‌گردانند. چگونگی نقض حقوق کودکان، در نقاط مختلف جهان متفاوت است؛ به عنوان مثال در کشور‌های در حال توسعه، کودکان، بیشتر با فقر و پیامد‌های ناشی از آن مانند سوءتغذیه، کمبود امکانات بهداشتی، درمانی و تحصیلی درگیرند، در حالی که در کشور‌های توسعه یافته، مشکلات اخلاقی و ضعف بنیاد خانواده گریبان‌گیر کودکان است.
تأکیدات اسلام به حوزه‌های مختلف رشد و پرورش کودکان به صراحت ثابت کرده است که هیچ مکتب و آیینی به اندازه این دین مقدس آسمانی، به حقوق کودکان توجه نکرده و سفارش‌های لازم را نداده است؛ تحقیقات علمی هم نشان داده است که در کشور‌های مسلمان، به سبب وجود استحکام در بنیاد خانواده و گرایش‌های دینی و اعتقادی و آشنایی بیشتر با احکام اسلامی، وضعیت حقوقی کودکان جایگاه نسبتا مناسب‌تری دارد. با توجه به این مهم بهتر است دیدگاه دین اسلام درباره حقوق کودک را بررسی کنیم و دستورات جهانی آن را در این زمینه در نظر بگیریم. بر همین اساس، به سراغ سیدعلی کاظمی، رئیس اداره تنقیح قوانین و مقررات و مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه، رفتیم تا در این خصوص گفت‌وگویی را داشته باشیم.
وی در گفت‌وگو با ایکنا و در پاسخ به سوالی مبنی بر چرایی فاصله امروزی جامعه با تأکیدات دینی و قرآنی در خصوص حقوق کودکان، گفت: قرآن کریم در آیه ۲۲۰ سوره بقره می‌فرماید «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْیَتامى قُلْ إِصْلاحٌ لَهُمْ خَیْرٌوَ إِنْ تُخالِطُوهُمْ فَإِخْوانُکُمْ...»؛ این یعنی قرآن مکررا می‌گوید که باید مسیر کودکان را اصلاح کنید چراکه انسان اصلاحش در مسیر کودکان است و این خیری برای جامعه شما خواهد بود. دوم اینکه می‌فرماید وقتی فعالیت شما با کودکان مرتبط است، باید با آن‌ها مانند برادر برخورد کنید؛ این رویکرد برادرانه یک رویکرد قیم سالارانه و از بالا به پایین نیست و کاملا نگاهی برادرانه است.
رئیس اداره تنقیح قوانین و مقررات و مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه با تأکید بر اینکه ما باید در همه حوزه‌ها از جمله کودک در معرض بی‌سرپرست و بدسرپرست، کودک در معرض خطر و در معارض با قانون این نگاه برادرانه را داشته باشیم، افزود: آن‌چیزی که ما در قرآن وسیره اهل‌بیت(ع)، می‌بینیم عمدتا در این مسیر است. یکی از نقاط بسیار غنی و با قدرت اسلام، بحث حقوق کودکان است، ولی هنوز نتوانسته‌ایم آن هنجارهای مورد توجه اسلام را آنچنان که بایسته کودکان این ملت است، محقق کنیم.
کاظمی تصریح کرد: باید جنبه‌های دینی و قرآنی را در مورد کودکان تبدیل به قانون و قاعده و سپس برنامه اجرایی تبدیل و در نهایت پیاده‌سازی کنیم. به عنوان مثال پیامبر مکرم اسلام(ص) هیچ‌گاه در مدینه، هیچ مکانی را برای اینکه کودکان را نگهداری کنند ایجاد نکردند، اما برای اسب‌های گم شده چنین چیزی را ایجاد کردند؛ این امر نشان می‌دهد که نگاه پیامبر اسلام(ص) به کودکان، خانواده‌مدار بوده است و بدین جهت هیچ‌گاه نهادی برای نگهداری کودکان ایجاد نکرد.
وی ادامه داد: ما امروز بیش از ۲۴ هزار کودک در خانه‌های بهزیستی و خانه‌های مرتبط با این نهاد داریم که در آن‌ها نگهداری می‌شوند، درصورتی که این کودکان باید وارد خانه و خانواده شده و از گرمای مهر و محبت آن برخوردار شوند. البته گاهی هم یک تعابیر سوئی در این خصوص داریم که می‌گویند علیرغم تأکیداتی که قرآن بر یتیم‌نوازی دارد می‌بینیم که رویکرد‌های عرفی و منفی در جامعه شکل گرفته است که این‌ها را باید از بین ببریم؛ لذا ما باید در دو جهت اصلی یعنی ایجاد هنجارهای مثبت و رفع رویه‌های مضر، از تأکیدات اسلامی برای تحقق حقوق کودکان استفاده کنیم.
رییس اداره تنقیح قوانین و مقررات و مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه با اشاره به دلیل عدم حمایت صحیح از سایر کودکان از جمله کودکان کار و خیابان نیز گفت: در اینجا بحثی مطرح است؛ یک کار مفید و آموزش شغلی و مهارتی در مورد کودکان داریم، که این رویه خوبی است و در موازین دینی و هنجارهای بین‌المللی مورد تأکید است؛ لذا ما باید کودک را آماده کنیم که در آینده مسئولیت‌پذیر باشد و این قسمت را باید متفاوت از کار کودک در نظر بگیریم.
کاظمی افزود: در مورد کار کودک چند مشخصه را تعریف کرده‌اند؛ اینکه به جسم و جان کودک و به تحصیلش آسیب برساند و یا اینکه او را از مدرسه و محیط آموزش دور کند؛ لذا ما در این حوزه مسائل رفاهی را مورد توجه قرار داده‌ایم و این یعنی اگر فقر کودک برطرف شود قطعا بحث آموزشی آن هم برطرف می‌شود و از یک طرف هم باید ضمانت اجرایی بگذاریم که اگر افرادی این مسئله را درک نکردند که یک کودک نباید درس بخواند، این فرد را ملزم به این کار کنیم و در مرحله بعد آن‌ها را به منزله والدینی با عملکرد بد معرفی کنیم و در نهایت اگر مجدد تکرار شد با عنوان والدینی که در مورد حقوق کودک کم‌کاری می‌کنند با آن‌ها برخورد کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما حقوق کودک در ایران چند درصد اجرا می‌شود، گفت: در این موضوع دو نظر وجود دارد، یک نظر می‌گوید که ما در ایران اصلا حقوق کودک نداریم، چون حقوق کودک مستلزم این است که شرایطی ایجاد شود تا کودک احساس خوشبختی کند و ما بدین جهت که خودمان یک جامعه آسیب‌زده از جنگ و تحریم و مسائل مختلف هستیم، در نتیجه فضای جامعه هنوز فضای حقوقی نیست. یک نظر هم این است که حقوق کودک را قوانینی در نظر بگیریم که در مورد کودکان نوشته شده است. نگاه اول بدبینانه است چرا که نشان می‌دهد ما هیچ توجهی به حقوق کودک نداریم، در صورتی که در جامعه ما هم دولت و هم نهاد‌های عمومی به دنبال حقوق کودک هستند و سعی می‌کنند توجه به آن را روز به روز بیشتر کنند. از این جهت قاطعانه می‌توانم بگویم که ما چیزی به اسم حقوق کودک داریم، اما اینکه چه در صد از آن رعایت می‌شود شاید به سختی بتوانیم بگوییم چیزی در حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد و در واقع ما هنوز به آن نقطه مطلوب نرسیده‌ایم.
رییس اداره تنقیح قوانین و مقررات و مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه اظهار کرد: ما باید قانون، ساختار‌های مناسب نظارتی و رفتار‌ها و رویکرد‌های درست داشته باشیم، البته قانون باید در مرحله اجرا هم به درستی اجرا شود. ما در حوزه هنجار به طور نسبی در زمینه حقوقی اوضاع خوبی داریم که تقریبا با استاندارد‌های بین‌المللی تعارض خاصی ندارد ولی در حوزه ساختار و رفتار می‌بینیم قوانین به درستی پیاده نمی‌شود؛ در واقع یکی از مهم‌ترین معضلات در حوزه حقوق کودک این است که وقتی قانونی نداریم از اجرای آن هم مطمئن نیستیم.
انتهای پیام
