تهاجم فرهنگی؛ حربه نخست کلیسا برای خروج اسلام از اندلس

محمدحسین فتاحیان کلیشادرخی، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری با اشاره به تاریخ ورود اسلام به اسپانیا و منطقه اندلس، اظهار کرد: این داستان در ذیل موضوع جهان‌شمولی اسلام قابل تحلیل است و طرح مباحثی چون «خطاب عمومی اسلام» و یا «اسلام خارج از شبه جزیره عرب» و نیز «فرصت‌های ابلاغ جهانی پیام اسلام» را به دنبال دارد.
وی با بیان اینکه مبحث ابلاغ جهانی اسلام از بدو ظهورش مشهود است، تصریح کرد: موارد متعددی از صدور پیام اسلام به مناطق خارج از شبه جزیره اسلام در تاریخ موجود است که نامه‌نگاری پیامبر با سران امپراطور‌ی‌های بزرگ ایران، روم، یونان و ... و یا هجرت مسلمانان به حبشه در سال پنجم هجری، از آن جمله‌اند.
فتاحیان با اشاره به نحوه ورود اسلام به اندلس، بیان کرد: در سال 92 هجری، یکی از خلفای اموی به نام موسی‌‌بن نصیر که بر مناطقی از آفریقای شمالی امروز فرمانروایی می‌کرد، با لشکرکشی به سمت غرب و با عبور از کوه‌های جبل‌الطارق، در مدت یک سال توانست اسپانیا را فتح کند که به دنبال آن، شاهد ظهور تمدن 800 ساله اسلام در اندلس هستیم.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه اسلام تأثیرات فراوان و عمیقی بر فرهنگ و تمدن اسپانیا اعمال کرد، افزود: تمامی مستشرقان و دانشمندان بر این نکته صحه گذاشته‌اند و از جمله لاین پل، شرق‌شناس انگلیسی گفته «اسپانیا 8 قرن در دست مسلمانان بود و نور تمدن آن اروپا را نورانی ساخته بود، علوم و ادب و صنعت فقط در همین سرزمین اروپایی رونق داشت و از این رهگذر بود که علوم ریاضی، فلکی، گیاه‌شناسی، تاریخ، فلسفه و قانون‌گذاری، فقط در اسپانیای اسلامی تکمیل شده و نتیجه داده بود».
فتاحیان با اشاره به اینکه در دوران حضور اسلام در اسپانیا، اروپا در قرون وسطی به سر می‌برد، بیان کرد: بر خلاف سایر کشورهای اروپایی که در این دوران در تاریکی جهل و نادانی گرفتارند، اسپانیا دوران درخشان خود را طی می‌کند.
وی تصریح کرد: بر اساس متون تاریخی، اقتصاد اسپانیا در این دوران بسیار رونق داشت، کتابخانه اندلس با 400 هزار جلد فعالیت می‌کرد، مسلمانان در عرصه‌های پزشکی، ستاره‌شناسی، صنعت، کشتی‌سازی، استخراج معادن طلا، نقره، مس، یاقوت و نمک، کشاورزی، تجارت و بهداشت بسیار پیشرفته بودند.
فتاحیان با تأکید بر مسئله بهداشت، یادآور شد: در قرون وسطی در اروپا حمام وجود نداشت حال آنکه در قُرطبه، پایتخت حکومت امویان در اندلس، 911 حمام عمومی وجود داشت، مأموران شهرداری به نظافت شهرها می‌پرداختند و بیشتر شهرها به سیستم فاضلاب مجهز بودند.
وی تأکید کرد: در بیرون شهر قرطبه نیز با کمک خیران، آسایشگاه و بیمارستانی بنا شده بود ضمن اینکه در این دوران زیباترین شهرها در اسپانیا ساخته شد و بر اساس اسناد تاریخی، در دو سوی تمام خیابان‌ها در شهرهای اسپانیا چراغ نصب بود حال آنکه در خیابان‌های لندن و پاریس، یک چراغ نیز به چشم نمی‌خورد.
فتاحیان با اشاره به اینکه سرزمین مسلمین در اروپا در طی قرن‌های متمادی عقده‌ای بر دل اربابان کلیسا ایجاد کرده بود، افزود: پرتو نورانی اسلام در بطن اروپای قرون وسطایی چشم مسیحیان را خیره کرده بود تا جایی که آنان در صدد فرونشاندن این عقده بر آمدند.
وی تهاجم فرهنگی را مهم‌ترین و مؤثرترین راهکار کلیسا برای مبارزه با نفوذ اسلام در منطقه اندلس برشمرد و ادامه داد: اربابان کلیسا با هدف قرار دادن حس فداکاری، دینداری و شجاعت مسلمانان در صدد تضعیف اسلام در میان مردم به ویژه جوانان برآمدند.
فتاحیان با اشاره به اینکه این تهاجم گاه در قالب قراردادهای رسمی علمی، فرهنگی و سیاسی نمود یافت، بیان کرد: تأسیس مدارس کلیسایی، گسترش روابط تجاری به نحوی خاص، ترویج تجارت مشروبات و مصرف آن در بین مسلمانان، ترویج فساد در میان جوانان و ... از جمله اقدامات کلیسا در جهت سست کردن بنیان جامعه اسلامی بود.
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد تصریح کرد: یکی از سیاست‌های دیگر کلیسا گسترش میخوارگی در میان زمامداران حکومت بود که به صورت پنهانی صورت می‌گرفت و با گذشت زمان، میخوارگی در میان جوانان و اقشار فرهنگی جامعه به نشان تجدد و روشنفکری تبدیل ‌شد.
فتاحیان با برشمردن مصادیق دیگری از تهاجم فرهنگی کلیسا به جامعه مسلمان اندلس، گفت: گسترش بی‌بندوباری در میان جوانان، خالی شدن مساجد از جوانان، استفاده مردم از لباس‌های پر زرق و برق اروپایی، تجمل‌گرایی و به دنبال آن، تلاش برای کسب پول از راه‌های غیرقانونی و آلوده شدن مأموران و مسئولان دولت به عیاشی، از دیگر موارد این حمله پنهانی بود.
فتاحیان خاطرنشان کرد: عدم توجه مسلمانان به تلاش‌ها و برنامه‌های نظام‌مند کلیسا برای کم‌رنگ کردن حضور اسلام در اسپانیا، باعث ایجاد شکاف میان صفوف مسلمانان شد و در طی قریب به یک قرن، برنامه‌ریزی‌ها و پیروزی‌های مداوم مسیحیان در جنگ‌های صلیبی علیه مسلمانان اندلس، باعث خروج اسلام از این منطقه شد.

انتهای پیام