معنای غنی و حمید بودن خدا چیست؟

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی موسوی‌اردبیلی، استاد حوزه، 19 اردیبهشت‌ماه در ادامه تفسیر سوره فاطر به آیه 15 اشاره کرد و گفت: در این آیه دو اسم ظاهر آمده که نشان از تاکید بر محوریت الله است، یعنی خداوند را غنی و حمید معرفی فرموده است؛ خدا و تنها خداست که غنی است و هر چیزی غیر او محتاج و نیازمند است.

وی با بیان اینکه تنها خداوند غنی ذاتی و من جمیع‌الجهات است افزود: این صفت بعد از غنی آمده و نشانه این است که خداوند غنی جواد است و نه ممسک؛ ممکن است کسی غنی باشد، ولی ممسک هم باشد و چیزی به کسی اعطا نکند.

موسوی‌اردبیلی با بیان اینکه برخی گفته‌اند که خدا حمید است، ولو اینکه جایی چیزی اعطا هم نکند، ادامه داد: به نظر بنده این صحیح نیست، زیرا اساساً صفت اعطا نکردن در شأن خدا نیست و اگر در جایی از روی حکمت چیزی ندهد از سوی دیگر اعطای جایگزینی دارد که ما آن را درک نمی‌کنیم.

وی افزود: به خاطر اینکه ذات خدا سزاوار سپاسگزاری است، باید خدا را حمد کنیم، همان طور که امام علی(ع) فرمودند که خدایا تو اهلیت و سزاوار حمد و پرستش هستی به همین دلیل من از خوف جهنم و شوق بهشت تو را عبادت نمی‌کنم. بنابراین آیه تأکید دارد که ای انسان حالا که تو فقیر مطلقی و خدا غنی مطلق، حمد و سپاس او را به جای بیاور.

این استاد حوزه علمیه با اشاره به آیه 16 این سوره «إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ» اظهار کرد: اگر خدا اراده کند، شما را می‌برد و خلق جدیدی می‌آورد و این کار برای خدا سخت نیست؛ مضمون این آیه در چند جای دیگر قرآن هم از جمله آیه 19 ابراهیم(ع) همچنین در سوره انعام آمده است.

موسوی‌اردبیلی با بیان اینکه «ان یشا یذهبکم» مرتبط و مترتب بر غناست، اظهار کرد: بنابر این خداوند در این آیه هشدار می‌دهد که گروهی که غنای الهی را رد کرده و به فقر خود معترف نیستند، خداوند اگر اراده کند آنان را می‌برد و خلق جدیدی می‌آورد.

وی افزود: غایت خلقت عبادت است و با وجود چنین انسان‌هایی چون غایت خلقت محقق نمی‌شود، حفظ چنین انسان‌هایی ضروری نیست؛ البته هشدار خدا از روی غضب نیست، بلکه از روی حکمت است، یعنی اگر می‌بینیم که خداوند این کار را نکرده است؛ اولاً اینکه ما از بواطن دیگران آگاه نیستیم، ثانیاً اراده خدا مبتنی بر حکمت است و نه غضب.

موسوی‌اردبیلی تصریح کرد: نکته دیگر در این مورد آن است که خدا انسان را می‌برد و محو می‌کند و موجودات دیگری می‌آورد، یعنی وجود انسان بالضروره برای آفرینش لازم نیست. همچنین خلق خدا جدید یعنی بی‌سابقه است. آیه همچنین تأکید دارد که نه این عمل برای خدا سخت است و نه تبعات آن برای او دشوار.

وی با بیان اینکه فعل برای خدا به آسانی و سختی قابل تقسیم نیست، افزود: این آیات اشاره به فطرت و هدایت تکوینی دارد که محور مفهومی این سوره است.  

انتهای پیام