خداوندا خشوع قلب و جوارح عنایت فرما تا به جلای دل برسم

به گزارش ایکنا؛ 15 روز گذشت و ماه رمضان به نیمه رسید؛ اگر به راستی در زندگی خود می‌اندیشیدیم، به میزان گناه و اشتباهات خود واقف می‌شدیم، آنگاه بود که در مقابل خداوند نه از الله، که از اعمال خود ترسان شده، روی تضرع به درگاه خداوند می‌آوردیم و از او می‌خواستیم ما را جزو خاشعان و خاضعان قرار دهد و شرح صدر عنایت کرده و دل‌هایمان را ایمنی بخشد. افسوس که گام اول را که تفکر است برنمی‌داریم.

در دعای روز پانزدهم ماه رمضان از خداوند مسئلت می‌کنیم:

«اَللّهُمَّ ارْزُقْنی فیهِ طاعةَ الخاشعینَ، وَاشْرَحْ فیهِ صَدری بِانابَةِ المُخْبِتینَ، بِأمانِکَ یاأمانَ الخائفینَ؛ خدایا! در این روز طاعت بندگان خاشع و خاضع را نصیب من گردان و شرح صدر مردان فروتن و خدا ترس را به من عطا فرما، بحق امان‌بخشی خود، ای ایمنی دل‌های ترسان».

پیام اول: عبادت خاشعانه و خاضعانه

قرآن کریم در صفات کسانی که به قرآن علم و ایمان دارند، می‌فرماید: «و یَخِرُّون لِلْاَذْقانِ یَبْکونَ و یَزیدُهُم خُشُوعاً؛ روی زمین می‌افتند و گریه می‌کنند و بر خشوع آنها می‌افزاید». غرض اصلی از عبادت و اطاعت، پالایش نفس و تطهیر آن از آلودگی‌هاست و هر عملی که در زمینه صفای عبادت و پاکیزه انجام دادن آن مؤثر باشد، مطلوب و مقدم است و خشوع از اموری است که در جلای دل و اثر عبادت نقش به‌سزایی دارد.

قرآن مجید یکی از ویژگی‌های مؤمنان رستگار را خشوع در نماز دانسته و فرموده است: «قَدْ اَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ؛ به تحقیق رستگار شدند مؤمنان، آنان که در نمازشان خشوع دارند». یکی از صفات مؤمنان واقعی «خشوع» است که شامل خشوع قلب و دل و خشوع اعضا و جوارح می‌شود. خشوع جوارح بدون خشوع قلب، تظاهر به خشوع و نوعی نفاق است و باید از آن پرهیز کرد. در روایتى نقل شده که پیامبر اکرم(ص) مردى را دیدند که در نماز با ریش خود بازى مى‌کند، فرمودند: «امّا انّه لو خَشَعَ قَلْبُه لَخَشَعَتْ جوارحه؛  اگر قلبش خاشع بود، جوارح او هم خاشع بودند».

عوامل ایجاد حالت خشوع: 1- توجه به عظمت الهی و حقارت انسان 2- درک عظمت خداوند باعث خشوع می‌شود 3- توجه به ولی نعمت بودن خداوند 4- توجه به صفات جمال الهى.

پیام دوم: درخواست شرح صدر مردان خداترس

یکی از مفاهیم اخلاقی که در قرآن و تعالیم اهل‌بیت(ع) بر آن تأکید شده، شرح صدر است. از آیات قرآن برمی‌آید که شرح صدر، ابزاری است که پیامبران الهی در مسیر رسالت خویش از آن بهره می‌گرفتند و در سایه این موهبت الهی، به تبلیغ دین و ارشاد مردم می‌پرداختند. شرح صدر، صفات پسندیده اسلامی را در انسان آشکار می‌کند.

آثار و لوازم شرح صدر: 1- بیرون آمدن از حالت تردید و تصمیم بر کار 2- گشاده‌رویی 3- عطوفت و لطف 4- عیب‌پوشی 5- آرامش و وقار 6- بردباری، شکیبایی و فروبردن خشم.

عوامل شرح صدر: 1- تدبر در قرآن 2- ذکر 3- تسبیح و عبادت 4- دعا و درخواست از خداوند.

فواید و نتایج شرح صدر: 1- هدایت الهی 2- آراستگی به نور الهی 3- عفو و گذشت 4- دل کندن از دنیا 5- گشادگی چهره 6- عطوفت و لطف 7- عیب‌پوشی 8- بردباری، شکیبایی و فرو خوردن خشم 9- انصاف 10- آرامش و وقار.

مخبتین چه کسانی هستند؟ مخبتین به معنای فروتنان است، آن هم فروتنانی که فروتنی آنان فقط در مقابل پروردگار جهان و جهانیان است. از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود:« از نشانه‌های تواضع این است: 1. در نشستن به پایین مجلس راضی باشی. 2. به هرکس برخورد کنی، سلام نمایی. 3. مجادله را ترک کنی، ولو حق با تو باشد. 4. دوست نداشته باشی که تو را به تقوی ستایش کنند». 

پیام سوم دعا: در امان بودن دل‌های ترسان از خدا

ترس از خدا؛ چرا؟! «خوف از خدا» به چه معناست؟ خوف از خدا در واقع به سبب اعمال خود ما و نظامى است که خداوند براى اعمال زشت مقرر فرموده است. خداى متعال نظام هستى را طورى قرار داده که در آن، ارتکاب گناه آثارى سوء در پى دارد. خداوند در روز قیامت انسان را زنده مى‌کند و اگر فرد با ارتکاب به گناه مستحق عقاب شده باشد، او را به جهنم مى‌برد و عذاب مى‌کند. این نظام لایتغیر جهان هستى است و از آن جهت ما مى‌ترسیم که در اثر اعمال زشت و گناهان خویش، مشمول این نظام گردیم و خداى ناکرده به آتش قهر الهى گرفتار آییم. بنابراین خداوند موجودى وحشتناک و ترسناک نیست، بلکه آنچه ترسناک است، اعمال و رفتار سوء خود ماست که ممکن است براساس نظامى که خداوند مقرر فرموده، ما را به سوى جهنم و عذاب الهى سوق دهد. جهت در امان بودن از عذاب الهی امام حسین (ع) فرمودند: «لایأمَن یومَ القیامَةِ إلاّ مَن خافَ الله فِی الدُّنیا؛ هیچ کس در قیامت در امان نیست، مگر آن کس که در دنیا ترس از خدا را در دل داشته باشد.»

برگرفته از کتاب «۱۲۰ نکته و پیام از ادعیه ماه مبارک رمضان» نوشته حجت‌الاسلام روح‌الله بیدرام.

انتهای پیام