«محمد عزمی عبدالحمید»، رئیس شورای مشورتی سازمانهای مردمنهاد مالزی، که به تازگی برنده پنجمین جایزه حقوق بشر اسلامی در ایران شده است، در گفتوگو با ایکنا رویکرد غرب در خصوص مسئله حقوق بشر و همچنین نقش سازمانهای غیردولتی اسلامی را در حل بحران فلسطین مورد بررسی قرار داد که مشروح آن از نظر میگذرد.
لطفاً درباره سوابق تحصیلی و کاری خود توضیح دهید.
تحصیلات من مربوط به رشته مدیریت آموزشی است. ابتدا در مدارس مالزی تدریس میکردم و سپس در چند دانشگاه این کشور به تدریس جامعهشناسی پرداختم. در حال حاضر در دانشگاه تکنولوژی پتروناس مالزی روابط بین نژادی تدریس میکنم.
شما رئیس سازمانی به نام MAPIM هستید. این نهاد چه وظایفی را برعهده دارد؟
این سازمان 15 سال پیش کار خود را شروع کرد و مجموعهای از سازمانهای غیردولتی اسلامی که در زمینههای مختلف کار میکنند عضو آن هستند. برخی از آنها در زمینه آموزش و برخی در زمینه بهداشت، خانواده، فرهنگ و توسعه فعال هستند.
با اینکه این سازمانها در زمینههای مختلف فعالاند، اما کار آنها دو محور کلی دارد؛ اول مسئله «آزادی» است که در این زمینه به مسائل مربوط به امت اسلامی هم در داخل مالزی و هم در عرصه بینالمللی مثل مناطق جنگ و درگیری و نیز مسائل حقوق بشری پرداخته میشود. در این حوزه ما با 17 کشور کار میکنیم.
زمینه دیگر فعالیتمان موضوع «توسعه» امت اسلامی چه در داخل مالزی و چه در سطح جهانی است. در زمینههای اقتصادی، توسعه، آموزش، مدیریت و منابع انسانی، برنامههای آموزشی زیادی داریم.
علاوه بر این، با سازمانهای بینالمللی مانند سازمان همکاری اسلامی(OIC)، کمیته حقوق بشر سازمان ملل، کمیته پناهندگان سازمان ملل و نیز با سازمانهای منطقهای همچون «آسه آن» هم همکاری داریم.
همچنین با سازمانهای غیردولتی کشورهای اسلامی مثل پاکستان، ایران، مالزی، اندونزی، ترکیه عربستان هم تعامل داریم و سعی میکنیم این سازمانهای غیردولتی اسلامی را با هم مرتبط کنیم.
آیا با طرفهای ایرانی هم تا به حال کار مشترکی انجام دادهاید؟
بله، با چند مؤسسه ایرانی همکاریهای علمی داشتهایم. در چند سمینار در زمینه علوم و توسعه پایدار در ایران شرکت کردهام. همچنین در چند دوره کنفرانس وحدت اسلامی در تهران شرکت کرده و در نشستهایی با موضوع فلسطین در ایران حضور داشتهام. به علاوه، چند پروژه تحقیقاتی با دانشگاههای ایرانی اجرا کردهایم.
در مراسم دریافت جایزه حقوق بشر اسلامی اشاره کردید که باید تغییراتی در رویکرد جهان به مسئله حقوق بشر صورت بگیرد. منظور شما چه نوع تغییراتی است؟
اکنون دو نوع اعلامیه حقوق بشری داریم: یکی اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل و دیگری بیانیه حقوق بشر اسلامی. هر دو بیانیه در اصولی همچون احترام به حقوق دینی، فرهنگی، اقتصادی و دموکراسی شباهتهایی دارند، اما تفاوت حقوق بشر اسلامی با حقوق بشر بینالمللی در این است که مبتنی بر شریعت اسلامی است. ما در مقاصد شریعت پنج اصل مهم داریم که باید از آن صیانت کنیم: دین، اخلاق، نفس، نسب و مال.
در اسلام انسان را خلیفه خداوند بر روی زمین میدانیم و رویکرد اسلام به فرد نسبت به رویکرد غرب تفاوت دارد. با این حال اکنون میان آنچه در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده و آنچه در عمل در جهان در حال وقوع است شاهد تضاد هستیم؛ باید این خلأ را پرکنیم.
در این مسیر در وهله اول با مشکل حکومتها مواجه هستیم؛ یعنی کسانی که در رأس قدرت هستند، تعهد لازم را ندارند. آنها به هر قیمتی میخواهند قدرت خود را حفظ کنند. کاری که میتوانیم بکنیم این است که به رهبران فشار بیاوریم. کشورهای اسلامی در این زمینه با مشکل بیشتری روبرو هستند، بهویژه آنهایی که نظام پادشاهی در آنها حاکم است.
کار دیگر ما این است که به قدرتهای غربی فشار بیاوریم که حقوق بشر را رعایت کنند. زیرا این کشورها مبانی اخلاقی مستحکمی برای رعایت حقوق بشر ندارند. در واقع غربیها از آمریکا گرفته تا انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی بزرگترین ناقضان حقوق بشر هستند. آمریکا معیارهای دوگانه و ریاکارانهای در این موضوع دارد و بنابراین نمیتواند سردمدار حقوق بشر باشد. برای نمونه به وضعیت پناهندگان نگاه کنید که کشورهای غربی آنها را نمیپذیرند و بسیاری از آنها در دریاها غرق میشوند و جان خود را از دست میدهند.
کاری که میتوانیم بکنیم این است که از مسلمانان بخواهیم در برابر این تعریف غربی از حقوق بشر خود را تقویت کنند. وقتی از حقوق بشر صحبت میکنیم از یک سیستم سخن میگوییم. در جهان اسلام نیز شاهد هستیم که پس از استقلال یافتن کشورهای اسلامی، افراد یا گروهها و احزابی به قدرت رسیدند که مدعی مردمی بودن هستند، اما از قدرت سوء استفاده کردند. باید به مردم آموزش دهیم که درک کنند حقوق بشر چیست. مردم باید از حکومتها مطالبه کنند. اگر کار اشتباهی میکنند از آنها بازخواست کنند. باید به تودههای مردم آموزش دهیم که غافل نباشند. باید مردم را در قالب سازمانهای غیردولتی سازماندهی کنیم. مردم باید هوشیار باشند نه منفعل؛ آنها باید بدانند حق دارند انتقاد کنند. این کار بزرگی است که سازمانهای غیردولتی باید انجام دهند و علما نیز باید کمک کنند. البته این فرایند طولانی است.
شما اخیراً از اصلاحات بن سلمان، ولیعهد عربستان، انتقاد کردهاید. دلیل انتقاد اصلی شما چیست؟
عربستان یک کشور تازهتأسیس است. اگر تاریخ را مطالعه کنیم میبینیم که شکلگیری حکومت آل سعود مدیون حمایت انگلیسیها بوده است. آنها از آن زمان تاکنون خود را مدیون غربیها میدانند. بن سلمان با سرکوب برادران و عموزادههای خود و با حمایت غرب به قدرت رسید.
او برای ادای دین خود به غرب اعلام کرد که عربستان باید به یک کشور لیبرال تبدیل شود، اما در این مسیر اشتباهات فاحشی هم داشته است. قتل خاشقچی، بحرانآفرینی در رابطه با قطر، جنگافروزی در یمن، عادیسازی روابط با اسرائیل از مهمترین اشتباهات وی است. او همچنین صدها میلیارد دلار خرج خرید سلاح از آمریکا کرده و میکوشد کشورهای عربی را به پیروی از خود وادار کند.
چگونه میتوان در برابر این اقدامات ساکت بود؟ این بزرگترین فتنه در امت اسلامی است. آنها به اسم حرمین شریفین و امت اسلامی این کارها را میکنند. در بسیاری از بحرانهای خاورمیانه دست دارند. آنها در مصر با پول دادن به سیسی، مرسی را سرنگون کردند. از رژیم بحرین حمایت میکنند، از تروریستها در سوریه پشتیبانی مالی انجام میدهند.
مقابله با این حکومت کار سادهای نیست، زیرا مسلمانان به حج و سرزمینهای مقدس مکه و مدینه ارادت دارند. در سازمان خود به مردم و مقامات دولت مالزی میگوییم باید شجاعانه با اقدامات غیرانسانی عربستان مقابله کنند. مردم مالزی باید آگاهی بیشتری پیدا کنند. آنها هنوز نمیدانند در برابر این اقدامات عربستان باید چه موضعی بگیرند.
دولت مالزی به خاطر روابط دیپلماتیک خود با عربستان نمیتواند اقدام قاطعی انجام دهد، اما سازمانهای غیردولتی میتوانند اعتراض خود را به گوش عربستان برسانند.
سازمان همکاری اسلامی در سال 1969 تأسیس شد. اکنون مقر این سازمان در جده عربستان قرار دارد. من پیشنهاد دادم مقر این سازمان به کشور دیگری منتقل شود، زیرا این سازمان تحت نفوذ عربستان است.
به نظر شما سازمانهای غیردولتی اسلامی برای حل بحران فلسطین چه کارهایی میتوانند انجام دهند؟
مسئله فلسطین یک بحران 70 ساله است. میتوانیم با بایکوت اقتصادی و تحریم کالاهای اسرائیلی و راهاندازی کمپین رسانهای به مبارزه با این رژیم بپردازیم. سازمانهای غیردولتی کشورهای اسلامی باید با همکاری هم به افزایش آگاهی مردم کمک کنند و علیه این رژیم کمپین راه بیندازند.
پیشنهاد من این است که کشورهای بزرگ اسلامی نشستهایی برای هماهنگی درباره این قضیه برگزار کنند. به نظر من جهان اسلام به طور بالقوه توان مبارزه با رژیم صهیونیستی را دارد اما این توان باید بالفعل شود.
گفتگو از محسن حدادی
انتهای پیام