آموزش آداب فضای مجازی از بایسته‌های فرهنگی است
عضو انجمن علمی اساتید اخلاق کاربردی ایران با اشاره به اینکه بسیاری از کاربران کاملاً به فرهنگ و آداب حضور در فضای مجازی اشراف ندارند، گفت: اخلاق فناوری اطلاعات از ضروری‌ترین بایسته‌های رفتاری در فرهنگ امروز جامعه است.
عزیزالله مولوی، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهرکرد، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری در خصوص آسیب‌شناسی فرهنگ استفاده از فناوری‌های ارتباطی و فعالیت در فضای مجازی با اشاره به محبوبیت و ضرورت عضویت و فعالیت در شبکه‌های مجازی به‌ویژه در دوران کرونایی، اظهار کرد: امروزه هر کودک، نوجوان و بزرگسالی در این شبکه‌ها حضور دارند حال آنکه مانند سایر مصادیق قبلی تکنولوژی، پیش از استفاده و حضور این بسترها در زندگی، کاملاً به فرهنگ و آداب این حضور اشراف نداریم و توجیه نشده‌ایم.
وی با تأکید بر اینکه اخلاق فناوری اطلاعات از ضروری‌ترین بایسته‌های رفتاری در فرهنگ امروز جامعه و توجه به تبعات احتمالی روانی و عصبی اشتراک‌گذاری‌ها از اصول مهم اخلاق فعالیت‌های مجازی است، ادامه داد: یکی از موارد ناآشنایی به فرهنگ به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات و فضای مجازی رواج انتشار و به اشتراک‌گذاری تصاویر وحشت‌آور و مشمئزکننده است که ابعاد اخلاقی آن از اقدامات عوامانه و رفتارهای غیراخلاقی محسوب می‌شود و باید به آن توجه جدی و هشدار اکید داشته باشیم.
عضو انجمن علمی اساتید اخلاق کاربردی ایران تأکید کرد: اگر در جایی یک انسان بیماردل و نامتعادل اقدام به جنایتی هولناک و خشن کرده چه ضرورتی دارد که تصاویر این اقدام مشمئزکننده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به‌صورت گسترده و فراگیر منتشر و دست به دست شود و روح و روان جامعه را جریحه‌دار کند؟ حرص و ولع کاربران فضای مجازی برای به اشتراک‌گذاری فوری خبرهای بد، خلاف اصول اخلاقی اخلاق حرفه‌ای فناوری است. جناب سعدی در گلستان می‌فرماید: «خبری که دانی که دلی بیازارد، تو خاموش تا دیگری بیارد».
مولوی با ذکر اینکه بی‌توجهی به ابعاد اخلاقی به اشتراک‌گذاری دیتاها در فضای مجازی ضربات جبران‌ناپذیری به روان اجتماع وارد کرده است، ادامه داد: هر یک از کاربران فضای مجازی در قبال یکدیگر دارای مسئولیت و تکالیف اخلاقی برای اقدامات خود هستند همچنان که به تعبیر سعدی «جز راست نباید گفت، هر راست نشاید گفت»؛ اگر کودکی از غفلت پدر و مادر استفاده و یک ویدئوی وحشت‌آور و دهشتناک را باز کند و ببیند و گرفتار مسائل روحی و مشکلاتی چون شب‌ادراری، کابوس‌بینی، موبایل‌هراسی یا گوشی‌هراسی، مردهراسی، زندگی‌هراسی و غیره شود چه کسی در قبال این مشکلات کودک باید پاسخگو باشد؟
مولوی با تأکید بر اینکه تمام کاربران شبکه‌های مجازی باید دغدغه اخلاقی و توجه داشته باشند که پیش از بارگذاری یا به اشتراک‌گذاری هر محتوایی به‌ویژه عکس و کلیپ‌های وحشت‌آور و نامطبوع در فضای مجازی به تبعات اجتماعی، اخلاقی و روانی آن بر بینندگان بیندیشند، افزود: رواج و انتشار چنین دیتاهایی در معرض نگاه کاربران فضای مجازی قطعاً جامعه را دچار مشکلات روحی و روانی و اخلاقی فراوانی می‌کند که بتدریج منشأ بحران خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد انتشار محتوای نامناسب در فضای مجازی را خطایی بزرگ دانست که گاه حتی اندیشمندان و نخبگان جامعه نیز مرتکب آن می‌شوند و توضیح داد: هر مطلبی را نباید در فضای عمومی برای عوام جامعه مطرح کرد و ترویج و نشر چنین مطالبی جز در مجامع متناظر علمی و تخصصی و یا نظامی و امنیتی و جمع‌هایی از این دست، در هیچ جای دیگر توجیه ندارد لذا مسئولیت اخلاقی و دینی و چه بسا مدنی و کیفری آن بر دوش انتشاردهندگان است.
مولوی بیان کرد: اگر کودکی بر اثر مشاهده یک تصویر یا کلیپ نامناسب دچار آسیب‌های روحی شود حق شکایت از عامل یا عوامل انتشار این محتوای نامطلوب برای پدر و مادر کودک محفوظ است؛ بررسی تبعات اجتماعی به اشتراک‌گذاری دیتاها در فضای مجازی از مهم‌ترین الزامات اخلاقی استفاده از فضای مجازی است که متأسفانه مورد غفلت واقع شده است.
این کنش‌گر اخلاق حرفه‌ای در استان با تأکید بر اینکه مسئولیت‌های اخلاقی و اخلاق حرفه‌ای به کارگیری فضای مجازی باید مورد توجه کاربران به ویژه اندیشمندان و خواص قرار گیرد، گفت: بی‌توجهی به مسئولیت‌های اخلاقی در فضای مجازی قطعاً آثار مخرب اجتماعی را به دنبال دارد، به قول شاعر «بلبلا مژده بهار بیار، خبر بد به بوم باز گذار»، پرسش اینجاست که چه اصرار و ضرورتی دارد که در فضای مجازی حامل و انتشاردهنده و ارسال‌کننده اخبار بد باشیم، چه خوب است که در این موضوع پیشدستی نکنیم و در اعلام اخبار و مطالب نامطلوب و بد از یکدیگر سبقت نگیریم.
مولوی با تصریح اینکه جذابیت برای رصد اخبار و مطالب نامطلوب و نامناسب از روی غفلت و ناآگاهی است، تأکید کرد: شاید بسیاری از ما از تبعات روحی و روانی ناگوار این مطالب در بلندمدت اطلاعی نداریم و نقصان دانایی در قبال این جذابیت کاذب در بخش بزرگی از جامعه تمام اجتماع را دچار بدآموزی و مشکلات عدیده در ساحت‌های روانی، تربیتی و اخلاقی و غیره می‌کند.
معاون فرهنگی واجتماعی دانشگاه شهرکرد با تأکید بر اینکه پیشدستی در انتشار اخبار بد و محتوای نامطلوب به‌ویژه در قالب فیلم و عکس، انسانی نبوده و از ضایعه‌های اخلاقی فضای مجازی است، بیان کرد: نخبگان، رفتارشناسان، اندیشمندان حوزه تعلیم و تربیت و روانشناسان و جامعه‌شناسان در این راستا وظیفه روشنگری و تبیین و تذکر را برعهده دارند و نباید اجازه دهند که روان قشر معصوم و مظلوم جامعه یعنی کودکان و نوجوانان در چرخ دنده فناوری‌های تبادل اطلاعات در فضای مجازی خُرد و له شود.
مولوی در خصوص برخی مصادیق لغزشگاه‌های اخلاق فناوری، تصریح کرد: مکالمه‌‌های طولانی‌مدت در مکان‌های عمومی، حرف زدن با صدای بلند با تلفن همراه، پخش آهنگ‌های مختلف، عادت به چک کردن و مشغول بودن با تلفن همراه هنگام سخن گفتن با دیگران و یا سرگرم بودن بلندمدت با تلفن همراه در فضاهای میهمانی و استفاده از گوشی هنگام بازی با کودکان، گرفتن عکس در زمان وقوع هر نوع حادثه و انتشار آن، پخش تصاویر و مطالبی که صرفاً با هدف توهین و تمسخر اقوام و یا ملت‌های دیگر در شبکه‌های اجتماعی انتشار می‌یابند، انتشار اخبار کذب و شایعه در گروه‌های اجتماعی، مکالمه و ارسال پیامک در زمان رانندگی و آشنایی با افراد بیگانه در فضایی با هویت مجازی از اهم این موارد هستند که متأسفانه برخی افراد بدون در نظر گرفتن عواقب آن همچنان نسبت به انجام آن‌ها مبادرت می‌کنند.
انتهای پیام
