مسئله سختی تهیه لباس مطلوب برای بانوان محجبه
وضعیت بازار پوشاک به‌گونه‌ای‌ست که بانوان کمتر موفق به یافتن لباس‌های پوشیده با قیمت و کیفیت مناسب می‌شوند، یا باید مدل‌های موجود در بازار را اصلاح کنند یا به شخصی‌دوزی رو آورند و یا از مزون‌ها، لباسی با قیمت بالا بخرند.
تابستان همیشه با گرمای طاقت‌فرسا و هوای خشکش شناخته می‌شود. در این میان، بانوان که تقریباً نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، برای حضور در اجتماع باید پوشش کامل‌تری نسبت به مردان داشته باشند و در نتیجه، در هوای گرم فشار بیشتری را تحمل می‌کنند. یکی از مسائلی که می‌تواند باعث شود این قشر گرمای هوا را راحت‌تر تحمل کنند، لباس‌های خنک با مدل‌های مناسب و پوشیده است؛ ولی همین که برای تهیه لباس مناسب فصل گرما و در عین حال پوشیده، وارد بازار می‌شویم، لباس‌هایی می‌بینیم که از نظر پوشیدگی ایراد دارند؛ یعنی جلوبازند، آستین‌هایشان کوتاه‌تر از حد معمول است، یا قد کوتاهی دارند. علاوه بر این، جنس پارچه آنها درصد زیادی پلاستیک یا پلی‌استر دارد که برای فصل گرما اصلاً مناسب نیست. در واقع، علاوه بر سختی تحمل گرما، مشکل دوخت و مدل مناسب لباس نیز به مشکلات و چالش‌های بانوان اضافه کرده است.
وقتی با یکی از همکارانم صحبت می‌کردم، به این نتیجه رسیدم که این مسئله فقط مشکل یک نفر نیست و دیگران را هم به زحمت انداخته است، همکارم گفت: تقریباً همه مزون‌های شهر را برای پیدا کردن یک مانتو گشته‌ام، از سیتی سنتر تا پارک سعدی، چهارباغ و حتی سبزه میدان؛ نمی‌دانم این مدل‌ها دقیقاً از کجا می‌آیند، یا چطور ممکن است چنین مدل‌هایی برای دوخت مانتو به ذهن یک دوزنده برسد، چون حتی به نظر نمی‌رسد که منطبق با ژورنال‌های روز خیاطی دنیا هم باشند.
وی ادامه داد: حتی مانتوهای دوخته‌شده در تولیدی‌ها هم در بی‌کیفیت‌ترین فرم خود تولید می‌شوند، از نظر جنس، رنگ یا قد پارچه؛ بعضی از مدل‌های اداری مانتو هم به حدی بی‌کیفیت‌اند که بیشتر از شش ماه نمی‌توان از آنها استفاده کرد. در مواردی، مزون‌ها ژورنال‌های قدیمی یا جدید را اسلامیزه کرده و با بلند گرفتن مدل، سعی در منطبق کردن آنها با اصول حجاب و عفاف داشته‌اند، ولی قیمت‌های آنها آن‌قدر بالاست که شک می‌کنی واقعاً ارزش خریدن دارند یا نه.
همکارم برای حل این مشکل، به سفارش دوخت مانتو به خیاط هم فکر کرده، ولی نتیجه خوبی نگرفته است و می‌گوید: یک بار، 700 هزار تومان پارچه خریدم و یک مدل خوب هم انتخاب کردم، ولی خیاط بعد از دو ماه با لباسی که به تنم زار می‌زد، غافلگیرم کرد. البته من خوش‌شانس بودم که توانستم دوزنده خوبی پیدا کنم تا اصلاحش کند؛ همین چند وقت پیش هم سه میلیون تومان پارچه خریدم تا فقط بتوانم دو تا مانتو تهیه کنم و این منهای پول دوختی است که خیاط از من گرفت، ولی باید پرسید آیا همه توان تهیه مانتو طبق استانداردها و سلیقه خود را دارند؟
وی درباره بازار چادر هم معتقد است: قیمت عبا و چادر سر به فلک کشیده، یک عبای شیک با جنس مرغوب نزدیک دو میلیون تومان می‌شود و جنس‌های نامرغوب یا باعث می‌شوند شدیداً احساس گرما داشته باشی و یا بعد از سه چهار ماه، تغییر رنگ می‌دهند و دیگر قابل استفاده نیستند. تکلیف چیست؟ با این وضعیت بازار پوشاک، یک خانم چگونه می‌تواند حجاب مناسب را رعایت کند؟ چطور انتظار رعایت پوشش از مردم داریم، وقتی زمینه مناسب را برای آنها فراهم نکرده‌ا‌یم؛ جنس خوب با قیمت مناسب در اختیار مردم نیست و مزون‌های مد و لباس هم آن‌قدر پوشاکی با زرق و برق و قیمت بالا تولید و تبلیغ می‌کنند که اصلاً نمی‌شود نزدیکشان شد.
بانوان محجبه موفق به تهیه پوشاک مناسب نمی‌شوند
برای پیگیری این مسئله، به سراغ چند نفر از فروشندگان و فعالان عرصه مد و لباس رفتیم. سمیه نباتی‌نژاد، مؤسس مجموعه نوین حجاب به خبرنگار ایکنا از اصفهان گفت: اگر بخواهم از زبان مشتریان خودمان صحبت کنم که بانوان محجبه هستند، باید بگویم بعد از جست‌وجوی فراوان در بازار پوشاک، موفق به یافتن لباس دلخواهشان که پوشش مناسبی داشته باشد نمی‌شوند؛ آستین‌ها کوتاه، جلوی لباس‌ها باز، یا پارچه‌ها بدن‌نماست؛ در کل حجاب مناسب ندارند و حتی زیر چادر هم نمی‌توان به پوشیدگی لباس‌ها اطمینان داشت.
وی افزود: تلاش ما، تولید و دوخت لباس‌هایی است که برای خانم‌های محجبه مناسب باشد، هم برای پوشیدن زیر چادر و هم برای خانم‌هایی که چادری نیستند، ولی از مانتوهای پوشیده استفاده می‌کنند. به نظر من، کم‌کاری مراکز فرهنگی کشور، عامل اصلی این وضعیت است و دیگر به راحتی نمی‌توان آن را کنترل کرد. شنیدم چند ارگان خصوصی قصد دارند در این زمینه دست به کار شوند، ولی هنوز اتفاق خاصی نیفتاده و تنها کاری که انجام شده، فراخوان به واحدهای تولیدی برای ارائه طرح و ایده در این زمینه بوده است.
این فعال حوزه حجاب جنس پارچه‌ها را با وضعیت اقتصادی جامعه در ارتباط مستقیم دانست و بیان کرد: وقتی مصرف‌کننده توان خرید چادر یا لباس را با هزینه زیاد نداشته باشد، واردکننده‌ها به این بهانه، پارچه‌های بی‌کیفیت وارد می‌کنند و مردم هم مجبور به استفاده از همین پارچه‌ها می‌شوند، حتی قیمت پارچه‌های نامرغوب هم بالاست و دلیل اصلی آن به نبود سامان‌دهی قیمت‌ها برمی‌گردد؛ هیچ نظارتی روی قیمت‌ها وجود ندارد و همه چیز در اوج بی‌برنامگی پیش می‌رود. پارچه‌های چینی ظاهری همچون پارچه‌های باکیفیت کره‌ای دارند، ولی بعد از دو بار شست‌وشو، سفید می‌شوند و از بین می‌روند و قیمت‌شان هم در حد پارچه‌هایی است که کیفیت قابل قبولی دارند. درواقع، هیچ نوع نظارتی بر بازار پارچه و پوشاک وجود ندارد و هر کس هر طور می‌خواهد، عمل می‌کند؛ چاپ روی پارچه، واردات، تولید و... به دلخواه تولید‌کننده است و کسی در این زمینه نظارت نمی‌کند.
تهیه لباس‌های پوشیده سخت‌تر از قبل شده است
خانم کریمی، فروشنده مغازه‌ای که لباس‌هایی با طرح‌های سنتی عرضه می‌کند نیز به خبرنگار ایکنا گفت: هر مغازه‌ای سبکی برای پوشاک دارد؛ سبک ما سنتی است و حتی تنوع لباس‌های این سبک قبلاً بیشتر هم بود. اغلب کسانی هم که چادر می‌پوشند، در این سبک بهتر می‌توانند لباس انتخاب کنند؛ چون سبک سنتی هیچ‌گاه از مد نمی‌افتد و همیشه طرفداران خاص خود را دارد.
وی ادامه داد: ما زیاد با این مشکل مواجه نبودیم که خانم‌های محجبه نتوانند لباس مورد نظر خود را به لحاظ پوشیدگی و جنس مرغوب در این فروشگاه پیدا کنند، چون لباس‌های دکمه‌دار و جلوبسته هم داریم و حتی مدتی است سعی کرده‌ایم همه مدل‌ها را موجود داشته باشیم و دستمان برای ارائه مدل‌های متنوع به مشتری باز است.
این فروشنده در عین حال، این مسئله را هم اضافه کرد که خودش به‌عنوان خریدار گاهی با این مشکل مواجه می‌شود که نمی‌تواند لباس مناسبی از نظر جنس، کیفیت، دوخت، مدل و قیمت پیدا کند و راهکاری که به نظرش می‌رسد، این است که فروشگاه‌ها سعی کنند همه انواع پوشاک را عرضه کنند تا مشتریان با مشکل مواجه نشوند.
وی با رد این مسئله که بازار پر از مانتوهای جلوباز و آستین کوتاه است، چون مشتری این‌طور می‌پسندد، افزود: شخصاً لباسی انتخاب می‌کنم که از نظر قد و آستین، پوشیده باشد، البته سلیقه‌های متفاوتی در خصوص مدل لباس وجود دارد و هر مرکز خریدی باید به این اختلاف سلیقه‌ها احترام بگذارد. شنیده‌ام قرار است مانتوهای جلوباز ممنوع شوند و من موافق این مسئله نیستم، چون سبک لباس بسیاری از خانم‌ها این مدل است و نمی‌توان آن را حذف کرد. با ناهنجاری مخالفم، ولی احترام به سلیقه‌های متفاوت لازم است.
کریمی بیان کرد: سال‌های قبل راحت‌تر می‌توانستیم لباس‌های پوشیده و در عین حال، شیک و با قیمت و کیفیت مناسب پیدا کنیم. در یکی دو سال اخیر، این کار سخت‌تر شده، چون سلیقه مشتریان بیشتر به سمت سبک‌های باز بوده و فکر می‌کنم راه‌حل آن، مطالبه بیشتر برای تولید لباس‌های پوشیده است تا به تغییر مد در بازار لباس منجر شود. بسیاری از افراد و مشتریان برای مجالس مهمانی و رسمی یا مواقعی که میزبان مراسمی هستند، به لباس‌های پوشیده نیاز دارند. در فروشگاه ما، لباس‌های بلند هم مورد استقبال کسانی است که پوشش باز دارند و هم کسانی که پوشش مذهبی انتخاب می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه مانتوی پوشیده با جنس و قیمت مناسب در بازار کمیاب شده است، گفت: وقتی لباس مورد نظرم را پیدا نمی‌کنم، مجبور می‌شوم به خیاط مراجعه کنم. بسیاری از افراد به همین دلیل که لباس مناسب پیدا نمی‌کنند، به شخصی‌دوزی رو آورده‌اند. البته بسیاری از مدل‌های جلوباز هم به سادگی قابل اصلاح‌اند و کسی که مدل آنها را نمی‌پسندد، می‌تواند از دکمه متری یا قزن استفاده کند، ولی به هر حال باید دردسر اصلاح کردن لباس را متحمل شود.
این فروشنده تأکید کرد: به خاطر دارم که در دوران کودکی وقتی برای خرید لباس به بازار می‌آمدیم، همه مانتوها جلوبسته و دکمه‌دار بودند، ولی اکنون وضعیت برعکس شده و سلیقه‌ها تغییر کرده است؛ البته این‌طور نیست که دیگر نتوان لباس دکمه‌دار و جلوبسته پیدا کرد. امروز یک فروشنده لباس مجبور است لباسی تهیه کند که طرفدار بیشتری دارد تا بتواند فروش بیشتری داشته باشد.
وی دلیل استفاده از پارچه‌های پلی‌استر و غیرنخی در تولید لباس‌ها را افزایش قیمت‌ها بیان کرد و گفت: مدتی یکی از لباس‌های نخی پرفروش‌مان را تولید نکردیم، چون قیمت پارچه بسیار بالا بود و حتی در تهیه پارچه نخی با مشکل مواجه شدیم؛ بنابراین تصمیم گرفتیم به جز سبک سنتی، مدل‌های دیگر را هم در فروشگاه عرضه کنیم. با توجه به تورم و گرانی موجود، استفاده از پارچه‌های نخی و باکیفیت، فروشگاه‌ها را هم دچار مشکل جدی کرده است، چه برسد به مشتریان؛ بنابراین ما برای اینکه بتوانیم فروش خوبی داشته باشیم، مجبور شدیم مدل‌های غیرسنتی را هم در مغازه عرضه کنیم.
فضای مجازی مرجع تعیین سلیقه شده است
در ادامه گفت‌وگوها، نظر آقای خانی، یکی دیگر از فروشندگان پوشاک را جویا شدیم. وی درباره مدل لباس‌های موجود در بازار اظهار کرد: بخشی از لباس‌های موجود در فروشگاه را خودمان تولید می‌کنیم و مدل‌های دکمه‌دار و جلوبسته هم زیاد داریم، ولی سلیقه مشتریان بیشتر مدل‌های جلوباز است؛ بنابراین نمی‌توانیم بازار فروش‌مان را از دست بدهیم. مشتریانی هم که دنبال لباس‌های پوشیده هستند، می‌توانند مدل مورد نظرشان را در فروشگاه ما پیدا کنند. امروز، سلیقه افراد را تا حد زیادی، فضای مجازی مشخص می‌کند و ما از دورافتاده‌ترین روستاها، مشتریانی داریم که مدل لباس‌هایشان را از طریق این فضا انتخاب می‌کنند. حتی سلیقه ساکنان شمال تهران با افراد روستانشین یکی شده و به جایی رسیده‌ایم که تعیین سلیقه افراد از دست بازار خارج و قضیه برعکس شده است.
وی به جنس و قیمت پارچه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: گرانی پارچه یکی از دلایل فروش بیشتر مانتوهای جلوباز و کوتاه است. بیشتر پارچه‌های موجود در بازار، ترکیبی از نخ و پلی‌استر هستند؛ زیرا پارچه نخی خالص بعد از یک بار شست‌وشو آب می‌رود و تل و چروک می‌شود. شاید مشتری در نگاه اول، از خنک بودن جنس این پارچه‌ها راضی باشد، ولی این پارچه‌ها ایراداتی دارند که بعد از شست‌وشو نمایان می‌شود؛ بنابراین با اضافه کردن درصد کمی پلاستیک به پارچه از بروز این مشکلات جلوگیری به عمل می‌آید. ایرادهای دوخت در مدل‌های لش و جلوباز کمتر به چشم می‌آید، پارچه کمتری مصرف می‌شود و عیب اندام نیز مخفی می‌ماند. همه این مسائل به مرور زمان باعث تغییر سبک لباس‌ها و سلیقه جامعه مصرفی شده است.
این فروشنده با بیان اینکه بیشتر پارچه‌های موجود در بازار، وارداتی از چین هستند، تصریح کرد: با وضعیت نرخ دلار، تاجران برای سفارش پارچه، اجناس با کیفیت پایین‌تر سفارش می‌دهند تا از نظر هزینه به‌صرفه باشد؛ ولی به‌طور کلی اگر کیفیت پارچه واردشده به بازار نامطلوب باشد، مورد استقبال قرار نمی‌گیرد؛ برای مثال پارچه با جنس ابروبادی از حدود چهار سال پیش بخش عمده‌ای از بازار را به خودش اختصاص داده است.
بازار پوشاک به فرهنگ‌سازی نیاز دارد
همین موضوع را از رئیس اتحادیه صنف پوشاک دوخته اصفهان جویا شدیم. ابراهیم خطابخش در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: اتحادیه همه لباس‌های غیرمتعارف را از سطح شهر جمع می‌کند. مانتوهای موجود در بازار که در ظاهر جلوباز به نظر می‌رسند، دارای قزن یا دکمه‌های مخفی برای پوشیدگی کامل هستند و لباس‌هایی که هیچ چیزی برای بستن جلوی آنها موجود نباشد، بسیار کم پیدا می‌شوند.
وی ادامه داد: اگر مسئولان و ناظران اتحادیه از واحدهای تولیدی بدون مجوز رسمی گزارشی ارائه دهند، به سرعت برای تعطیل کردن آنها اقدام می‌شود. جنس پارچه‌های تولیدی نیز متناسب با وضعیت اقتصادی است. مشتری باید از جنس و کاربرد پارچه آگاه باشد تا بتواند درباره قیمت آن قضاوت کند. قطعاً میان مانتوی 800 هزار تومانی و مانتویی با قیمت 300 هزار تومان تفاوت‌هایی از نظر جنس و دوخت وجود دارد که باید مورد توجه و تشخیص مشتری قرار گیرد.
رئیس اتحادیه صنف پوشاک دوخته اصفهان بیان کرد: اگر بازرسان اتحادیه در حین نظارت بر فروشگاه‌ها مشکلی مشاهده کنند، به فروشندگان تذکر می‌دهند. اتحادیه هر هفته درباره مدل، پارچه و قیمت لباس‌ها به افراد قانون‌شکن یا کسانی که به‌تازگی وارد بازار پوشاک شده‌اند و با قوانین آن آشنا نیستند، تذکر می‌دهد. فعالان باسابقه بازار پوشاک قوانین را رعایت می‌کنند تا برایشان مشکل‌آفرین نشود. مشتریانی هم که هنگام خرید لباس با مشکل مواجه می‌شوند، برای حل آن باید به اتحادیه گزارش دهند تا پیگیری و رسیدگی شود. ما مشکل فرهنگ‌سازی داریم و من همیشه این نکته را یادآوری می‌کنم. حتی در قیمت یک نوع لباس نیز بعضاً تفاوت وجود دارد و اگر این اختلاف قیمت‌ها ناشی از سوءاستفاده بازار باشد، اتحادیه مسئول رسیدگی به این مشکل است.
وی درباره مدل‌های ایرانی اسلامی هم گفت: در حال پیگری برای اجرای این مدل‌ها هستیم و در این زمینه جلساتی نیز برگزار شده است. اتحادیه پای این کار ایستاده و برای رونق آن تلاش می‌کند، ولی به یاری رسانه‌های رسمی و غیررسمی نیز برای فرهنگ‌سازی نیاز است.
با جمع‌بندی گفته‌ها، شنیده‌ها و دیده‌ها می‌توان گفت بیشتر مانتوهای موجود در بازار از نظر مدل ایراد دارند؛ اغلب آنها جلوباز، دارای آستین و قد کوتاه‌اند و بعضاً بدن‌نما نیز هستند. گردانندگان فروشگاه‌ها معتقدند لباس‌های جلوبسته و پوشیده در بازار زیاد است، ولی آنچه عملاً مشاهده می‌شود، فراوانی انواع مدل‌های جلوباز است و مدل‌های پوشیده به مانتوهای اداری یا لباس‌های مخصوص مجالس رسمی با طیف رنگی تیره و مناسب برای یک رده سنی خاص محدود شده‌اند.
مهمترین مشکل نیز به قیمت‌ها مربوط می‌شود. همه مصاحبه‌شوندگان به مسئله گرانی اشاره کردند و درباره منصفانه نبودن قیمت لباس‌ها اتفاق نظر داشتند. به عقیده همه آنها، قیمتی که در بازار برای لباس در نظر گرفته می‌شود، بسیار بیشتر از ارزش واقعی آن است. همچنین اگر کسی نتواند لباس دلخواه خود را در بازار تهیه کند، باید به مزون‌ها و فروشگاه‌های آنلاین مراجعه کند که با قیمت‌های بالا مواجه می‌شود و در شرایطی که بخش زیادی از مردم برای تأمین معیشت خود در تنگنا قرار دارند، چنین قیمت‌هایی فقط برای یک‌دست لباس قابل تأمل است.
طی گزارش به این نکته اشاره شد که بعضی از مدل‌ها قابل اصلاح‌اند؛ برای مثال با مراجعه به خیاط می‌توان برای مدل‌های جلوباز، دکمه یا قزن دوخت. این راه‌حل‌ها به زبان ساده است، ولی خانمی با مشغله‌های فراوان معمولاً فرصتی برای اصلاح یا دوخت لباس ندارد؛ بنابراین تهیه لباس می‌تواند برای او به چالشی وقت‌گیر تبدیل شود و چه بسا او را از خرید منصرف کند.
همه این‌ها در حالی است که سال 1385، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور تأکید کرد که برای صنعت پوشاک ایران باید اقداماتی انجام داد، از جمله ترویج و تبلیغ انواع پارچه‌ها و لباس‌های مخصوص مناطق مختلف ایران، برگزاری نمایشگاه‌‌های فصلی مد و لباس ایرانی و حمایت‌های مالی و اداری برای تسهیل فعالیت در این عرصه، ولی با گذشت 17 سال از صدور این نامه، به‌ندرت شاهد تکاپو یا انجام اقدامی در این زمینه هستیم. کارگروه سامان‌دهی مد و لباس کشور نیز در این مدت فعالیت ثمربخش و چشم‌گیری نداشته است.
در نهایت می‌توان گفت، برای بانوان محجبه و افرادی که به لباس‌های پوشیده تمایل دارند، یافتن لباس با مدل مناسب کار آسانی نیست، به‌طوری که در دوراهی استفاده از اجناس نامرغوب و مدل‌های نامناسب موجود در بازار یا زحمت خرید پارچه و مراجعه به خیاط قرار می‌گیرند، حال آنکه در کشور اسلامی ما که پوشش جزو ابتدایی‌ترین ملزومات زندگی اجتماعی است، بانوان برای تهیه یک لباس ساده نباید دچار چنین گرفتاری‌هایی باشند.
زهراسادات مرتضوی
انتهای پیام
