مصحف منسوب به امام صادق(ع)؛ زینت‌بخش کتابخانه ملی مصر

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به نقل از پایگاه خبری «الفجر»، موزه کتابخانه ملی مصر، دربردارنده مجموعه‌ای از مصاحف نادر و قدیمی است که قدمت برخی از آن‌ها به قرن اول هجری بر‌می‌گردد که برخی از آن‌‌ها بر روی پوست آهو و استخوان‌های پهن شتر نوشته شده‌اند. نسخه‌های دیگری هم از قرآن کریم در این موزه وجود دارد که متعلق به عصرهای مختلف از دوره قدیم تا دوره معاصر است.
در این میان، مصاحفی وجود دارد که در دوره مملوکی‌(1250 تا 1517 میلادی) نوشته‌ و با نگارهای زیبای عربی تزئین شده است، این در حالی است که پادشاهان مملوکی اموال زیای را برای تذهیب و تزئین نسخه‌ها‌ی قرآن به‌ویژه آن‌هایی که در مساجد نگهداری می‌شدند، پرداخت می‌کردند.
بنابر این گزارش، تزئین و تذهیب مصاحف در این دوره، اوج هنر عربی را نشان می‌دهد و رنگ‌آمیزی و تذهیب مصحف در اجزای مختلفی از صفحه مانند نوارهایی که سوره‌ها را از هم جدا می‌کند، فاصله‌های میان آیات قرآن و علایم نشانگر اجزای مصحف مانند نصف و ربع انجام می‌گرفت.
همچنین نواری که دورتادور یک صفحه قرار می‌گرفت مهم‌ترین بخش این تزیینات بود که با نقوشی هندسی از قبیل دایره یا نیم دایره، مربع‌های کوچک تو در تو و غیره... مزین می‌شد.
در آغاز قرن دوم هجری(قرن هشتم میلادی)، کتابت اسامی سوره‌ها داخل نوار با حروف طلایی آغاز شد و ریزه‌کاری و پیچیدگی در تزئینات و توجه به صفحات اول مصحف به‌ویژه فضای خالی که سوره «الفاتحه» را احاطه می‌کرد و صفحه مقابل آن، رواج یافت. بنابراین اوج و شکوفایی این هنر را در دوره ممالیک مشاهده می‌کنیم و مصاحف مشهور و نادری از این دوره به دست ما رسیده که برخی از آن‌ها در موزه مرکز کتابخانه ملی مصر که در سال 1387 هجری قمری به مناسب گذشت 14 قرن از نزول قرآن افتتاح شد، نگهداری می‌شوند.
بنابراین گزارش، یک کپی برابر اصل نیز از قرآن منتسب به «عثمان بن‌عفان»، خلیفه سوم نیز در این موزه قرار دارد، نسخه اصلی این مصحف  در سمرقند بود، سپس به شهر «سن پترزبورگ» روسیه منتقل شد و پس از انقلاب سال 1917 میلادی به ترکستان آمد و در حال حاضر این مصحف در تاشکند، پایتخت ازبکستان نگهداری می‌شود.
انجمن آثار باستانی روسیه، 50 نسخه از این قرآن را  چاپ کرد و نسخه‌ای که در موزه کتابخانه ملی مصر قرار دارد؛ در نیمه دهه شصت میلادی به «جمال عبدالناصر»، رئیس‌جمهور وقت مصر اهدا شد.
نسخه خطی قرآن به خط کوفی که در سال 77 هجری قمری توسط «سعید الحسن البصری» کتابت‌شده، مصحف دست‌نویس متعلق به قرن سوم هجری که بر روی پوست آهو کتابت‌شده و همچنین، مصحفی کاغذی که به امام صادق(ع) منسوب است،‌ از دیگر نسخ خطی قرآن در موزه کتابخانه ملی مصر به‌شمار می‌آید.
 همچنین، یکی دیگر از نسخه‌هایی که در این موزه به نمایش گذاشته‌شده، مصحفی است که در دوره عثمان بن‌عفان نوشته شده است، این مصحف بسیار بزرگ است و با دست نوشته شده و چاپی نیست و دارای 1087 ورق پوستی است که در قطع بزرگ با اندازه 57 در 68 سانتیمتر است و تعداد سطرهای آن در هر صفحه 12 سطر است، ارتفاع این مصحف  40 سانتیمتر و وزن آن 80 کیلوگرم است.
خط این مصحف بدون نقطه‌ و تزئینات خطی است که متناسب با قرن اول هجری نوشته‌شده و در بین سوره‌ها نقش‌ گیاه و گل با رنگ‌های متفاوت وجود دارد.
براساس این گزارش، گردآوری قرآن کریم به شکل کتاب در زمان «ابوبکر»، خلیفه اول آغاز شد، زیرا بسیاری از حافظان قرآن در جنگ‌های مختلف شهید می‌شدند، از این رو پنج نسخه از قرآن کتابت شد که چهار نسخه آن به کوفه، بصره، مکه و شام(سوریه) فرستاده شد و مصحف پنجم در مدینه منوره نزد عثمان بن‌عفان(خلیفه سوم) ماند و از همان زمان قرآن از این نسخه‌های اصلی نوشته و در مناطق مختلف توزیع می‌شدند.
همچنین، قدیمی‌ترین نسخه خطی قرآن در چین در سال 1318 میلادی کتابت شده که شامل 867 صفحه است و در 30 باب و دو بخش کتابت شده، جلد این کتاب از پوست کرگدن است و بر آن نقاشی‌های زیبایی چاپ شده است. این مصحف خطی در یک نمایشگاه بین‌المللی در سوریه در سال 1954 میلادی به نمایش گذاشته شد و با استقبال و اهتمام زیادی از سوی پژوهشگران و محققان جهان اسلام مواجه شد. 
این مصحف به خط «محقق» که در زمان عباسی(سال‌های 750 تا 1258 میلادی) مورد استفاده قرار می‌گرفت، کتابت شده است و هم‌اکنون در مسجد «دونسی» شهر پکن نگهداری می‌شود.