چه ترجمه‌هایی مجوز نشر دریافت می‌کنند
گروه ادب: نیاز مبرم جامعه امروز و به‌ویژه نسل جوان به ترجمه‌های صحیح و روان در سطوح مختلف، لزوم بررسی ترجمه‌های قرآن و استخراج باید و نبایدهای آن را دوچندان می‌کند؛ ضرورتی که در دبیرخانه نظارت بر ترجمه قرآن کریم و آثار قرآنی پیگیری شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، دبیرخانه نظارت بر ترجمه قرآن کریم و آثار قرآنی از سال 1389 با محورهای سه‌گانه نظارت بر تراجم قرآن کریم، نظارت بر آثار و محصولات مرتبط با قرآن کریم و حمایت از آثار قرآنی شروع به کار کرد. از جمله اهداف مهم این دبیرخانه ارزیابی و نظارت بر محتوای ترجمهها و تفاسیر قرآن کریم، متون دینی، محصولات و تمامی آثار قرآنی است.
در این راستا از سال 1389 تا 1395، 4074 عنوان اثر شامل ترجمه‌های قرآن کریم، تفاسیر، متون دینی، آثار و محصولات دیجیتال مورد بررسی قرار گرفته است. که از این تعداد 210 عنوان ترجمه و تفسیر کامل و یا اجزاء قرآن کریم برای تأیید صدور مجوز نشر مورد بررسی و ارزیابی علمی قرار گرفته است، که به صورت تفکیکی می‌توان گفت؛ 186 ترجمه قرآن و 24 تفسیر قرآن بررسی شده‌اند.
در این راستا از سال 1389 تا 1395، 4074 عنوان اثر شامل ترجمه‌های قرآن کریم، تفاسیر، متون دینی، آثار و محصولات دیجیتال مورد بررسی قرار گرفته است. که از این تعداد 210 عنوان ترجمه و تفسیر کامل و یا اجزاء قرآن کریم برای تأیید صدور مجوز نشر مورد بررسی و ارزیابی علمی قرار گرفته است، که به صورت تفکیکی می‌توان گفت؛ 186 ترجمه قرآن و 24 تفسیر قرآن بررسی شده‌اند.
در این راستا ابراهیم قربانی، کارشناس ترجمه‌های قرآن معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در گفت‌وگو با خبرنگار گروه ادب گفت: به دلیل اهمیت انتشار ترجمه‌های موثق و قابل اعتماد و پرهیز از نشر ترجمه‌های مغلوط از قرآن کریم در سطح جامعه، این ترجمهها پیش از انتشار و حتی هر نوبت چاپ باید بررسی شده و مجوز نشر اخذ کنند؛ از این رو برای ساماندهی ترجمه‌های قرآن کریم و حساسیت این مسئله با اشراف لجنه‌ای از مترجمان و ناقدان برجسته ترجمه‌های قرآن کریم، دبیرخانه نظارت بر ترجمه‌های قرآن کریم شکل گرفته است.
وی افزود: هر ترجمه توسط 3 تا 5 نفر از کارشناسان بررسی و نتایج آن برای صاحبان ترجمه جهت تصحیح، ارسال و در صورت نیاز با برگزاری جلسات مشترک با صاحبان ترجمه، علمیت و وثاقت ترجمهها بررسی و اعلام می‌شود. این فرایند سبب شده که از زمان استقرار دبیرخانه تاکنون از انتشار و یا بازنشر بسیاری از ترجمه‌های مغلوط جلوگیری شود که این امر منجر به ارتقا و تعالی سنت ترجمه‌نگاری قرآن کریم در کشور شده است.
قربانی ادامه داد: از بررسی ترجمه‌های قرآن رسیده به دبیرخانه، مستندات بسیاری جمع‌آوری شده که بیش از چند هزار صفحه را شامل می‌شود که گنجینه‌ای ارزشمند از نقد و بررسی ترجمه‌های قران کریم به زبان‌های مختلف است.
وی در ادامه درباره ضرورت بررسی ترجمه‌های قرآن گفت: تاکنون ترجمه‌های متعددی از قرآن عرضه شده و می‌شود که از نظر سطح و درجه صحت و دقت متفاوت هستند و همین امر سبب چندگانگی و تعارض‌هایی در این زمینه شده است؛ چرا که از یک سو ممکن است مطالبی به نام معنای قرآن ترویج شود که با حقیقت قرآن متفاوت باشد و از سوی دیگر امکان اعمال سلایق نادرست و دور شدن از اصول و مبانی صحیح را سبب شود؛ از این رو نیاز مبرم جامعه امروز و به ویژه نسل جوان به ترجمه‌های صحیح و روان در سطوح مختلف، ضرورت بررسی ترجمه‌های قرآن را دوچندان می‌کند.
این کارشناس ترجمه‌های قرآن با اشاره به معیارها و شاخص‌های بررسی ترجمه قرآن بیان کرد: بر اساس ضوابط و آئین‌نامه نشر ترجمه قرآن، ترجمه می‌بایست بر اساس منابع و تفاسیر معتبر یا اجتهاد معتبر انجام شود و همچنین این نظرات اجتهادی مستدل و قانونمند باشد، به این معنی که به گونه‌ای نباشد که سبب تحریف حقایق قرآنی شود.
وی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های مترجم قرآن عنوان کرد: مترجم باید متخصص در فن ترجمه قرآن باشد و ترجمه‌اش اصیل باشد، به این معنی که این ترجمه اقتباسی و گردآوری از ترجمه‌های دیگر نباشد و تشخیص آن نیز بر عهده کارشناسان ترجمه‌های قرآن است. همچنین ترجمه انجام شده نسبت به ترجمه‌های گذشته، از نوآوری برخوردار باشد و در مؤخره ترجمه، نوع ترجمه و نوع نثر آن، علت و انتخاب این نوع و ویژگی‌های ترجمه مشخص شود.
قربانی در ادامه گفت: در صورتی که ترجمه‌ای همراه با تفسیر باشد، باید ترجمه و تفسیر در هم آمیخته نباشد و توضیحات و تفسیرها باید میان پرانتزها یا جداگانه(پس از پایان ترجمه) و یا به صورت پاورقی آورده شود.
وی در ادامه درباره شورای نظارت بر ترجمه‌های قرآن کریم تصریح کرد: دبیرخانه نظارت بر ترجمه‌های قرآن متشکل از کارگروه‌های مختلفی است، اعم از کارگروه تفسیر و علوم قرآن شامل 7 نفر از اساتید و صاحب‌نظران حوزوی و دانشگاهی در حوزه تفسیر و علوم قرآن، کارگروه زبان و ادبیات عرب شامل 5 نفر از اساتید و صاحب‌نظران حوزوی و دانشگاهی آشنا به تفسیر و ترجمه قرآن، کارگروه زبان و ادبیات فارسی شامل 5 نفر از اساتید و صاحب‌نظران حوزوی یا دانشگاهی آشنا با تفسیر و ترجمه قرآن، کارگروه بازبینی و تصحیح، کارگروه نشر حضور دارند. همچنین برای بررسی ترجمه قرآن به سایر زبان‌ها، کارگروه مربوط به آن زبان شامل 5 نفر از اساتید حوزوی یا دانشگاهی آشنا با تفسیر و ترجمه قرآن تشکیل می‌شود.
