مدیرانی که فکر میز هستند، کاری به اکران ندارند!

 

سعید مستغاثی، کارشناس و مدرس سینما در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره شرایط اکران در سینما‌های کشور اظهار کرد: وضعیت اکران در سینما‌های کشور، همانند بخش‌های دیگر هنر هفتم وضعیت مبهمی دارد، یعنی برای آن نمی‌توان ارزیابی دقیق و حرفه‌ای داشت، چون اگر بخواهیم با تکیه بر داده‌های علمی سخن گوییم ناخودآگاه معیار‌هایی مطرح می‌شود که مختص به سینمای خصوصی است، درحالی‌که سینمای ما به واقع دولتی هستند. در ضمن اگر بخواهیم ویژگی دولتی بودن را متصور شویم، ناخودآگاه به مواردی بر می‌خوریم که اصولش متکی به بخش خصوصی است. در چنین شرایطی ارزیابی موضوعات مختلف در این حوزه (سینما) بسیار دشوار است.

وی افزود: با توجه به وضعیت از هم گسیخته اکران، سعی می‌کنم به چند موضوع اشاره کنم که به نوعی به روی اکران تاثیر مستقیم می‌گذارد. در آغاز باید بگویم شرایط اکران از آنجا شکل می‌گیرد که سرمایه‌گذار دولت است. برای همین هم تهیه‌کننده از پیش دستمزد خود را دریافت کرده و برای اکران دیگر دغدغه‌ای ندارد. در چنین شرایطی اگر فیلمی دینی یا ارزشی تولید شود و روی پرده هم رود به دلیل سرمایه‌گذار دولتی آن کار، دیگر دغدغه‌ای برای نمایش مطلوب آثار مربوط پیش نمی‌آید، به همین دلیل کار‌های این حوزه عموماً در اکران وضعیتی مطلوب ندارند.

مستغاثی تاکید کرد: موضوع دیگر که به نظرم به روی اکران تاثیر نامطلوب گذاشته به سالن‌های سینما مربوط می‌شود. در کشور ما تمامی سینماداران خصوصی نیستند و بخش عمده‌ای از سینما‌های کشور در اختیار حوزه هنری است. برای همین ممکن است بین پخش کننده فیلم و سینمادار‌ها توافقی به عمل آید که به مذاق حوزه هنری خوش نیاید، بنابراین برخی فیلم‌ها با تحریم مواجه می‌شود یا تعدادی از اکران مطلوبی بهره نمی‌برند، همین مسئله به نظرم یکی از دیگر از آسیب‌هایی است که به اکران صدمه جدی وارد می‌کند.

این مستندساز ادامه داد: از دیگر معضلات حاکم بر اکران به مافیای حاکم بر سینما مربوط می‌شود که به نظرم به شدت به سینمای ما آسیب رسانده، البته منظورم از مافیا نیز این است که برخی از پخش‌کننده‌ها با ارتباطاتی که با سینماگران دارند، تنها فیلم‌هایی خاص را به نمایش در می‌آورند، همین موضوع نیز به طور جدی به فیلم‌هایی که خارج از قاعده‌های گیشه، تولید می‌شوند، آسیب جدی وارد می‌کند. این خصیصه به نظر من در سال‌های اخیر باعث شده سینما به توجیه این‌که فیلم‌های می‌بایست فروش داشته باشند به سمت ابتدال سوق پیدا کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا در شرایط موجود همه چیز به نفع سینمای عامه پسند برنامه ریزی شده؟ گفت: به نکته کاملاً خوبی اشاره کردید، چون وقتی از شرایط اکران حرف زده می‌شود، این تصور به وجود می‌آید که همه چیز به نفع فیلم‌های گیشه است و این کار‌ها بهترین شرایط را در اکران دارا هستند، این نگاه کاملاً اشتباه است، چون از این شرایط غیر حرفه‌ای هیچ بخشی سود نمی‌برد. برای درک بهتر به بخش هنر و تجربه اشاره می‌کنم. این قسمت با هدف حمایت از کار‌های ارزشی بنا شده است، اما تنها ۱۰ سینما نمی‌تواند جوابگوی نیاز‌های سینمای ارزشی ما باشد، بلکه به نوعی باعث از بین رفتن فرصت برای فیلم‌های گیشه نیز می‌شود.

وی با بیان اینکه زیاد با دسته‌بندی‌هایی، چون سینمای ارزشی موافق نیست، بیان کرد: باور من این است که برای تولیدات داخلی بهتر است از عنوان سینمای ملی سود برده شود، زیرا ارزشی یا غیر ارزشی کردن فیلم‌ها چندان صحیح نیست، البته این به معنای این نیست که همه فیلم‌ها به یک درجه دارای کیفیت هستند، مطمئناً ما فیلم‌های بی‌کیفیت و سخیف نیز داریم، اما همه این تولیدات در قالب قوانین جمهوری اسلامی تولید شده و به آن نمی‌توان به برخی از آن‌ها عنوان غیر ارزشی را داد.

این مدرس سینما در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره نقش مسئولان سینمایی در وضعیت اکران موجود چنین توضیح داد: متاسفانه سیاست‌گذاری‌هایی که در سازمان سینمایی انجام می‌شود بر پایه نو‌اندیشی استوار نیست، یعنی وقتی رویکردی غلط در موضوعات سینمایی پیش گرفته می‌شود این مسیر در دوره‌های بعدی نیز ادامه پیدا می‌کند، برای همین اگر ارزیابی اجمالی از مدیران سینمایی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که آدم‌هایی خاص عموماً فرصت پیدا می‌کنند تا در منصب‌های سینمایی حضور داشته باشند، برای همین اگر اشتباهی در اکران وجود داشته باشد، اکثر آن‌ها برای حفظ صندلی خود ترجیح می‌دهند صندلی خود را با خطر مواجه نکرده و اجازه دهند مسیر همانگونه که طی می‌شده، پیموده شود.

 

مستغاثی در انتها از مجموع سخنان خود نتیجه گرفت: برای بهبود وضعیت اکران نباید تنها به روی این نکته تاکید کرد، چون بخش‌های مختلف سینما همچون زنجیر به هم متصل هستند، بنابراین برای این‌که اکران شکلی مطلوب داشته باشد، باید تمامی قسمت‌های سینما رشد کند. رسیدن به این خواسته نیز نیازمند یک سیاست گذاری کلان در تمامی بخش‌های سینماست که به واسطه همکاری سینماگران، سینماداران و مدیران سینمایی حاصل می‌شود.