حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمد حسینی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتوگو با ایکنا به مناسبت روز بانکداری اسلامی با بیان اینکه بانکداری بدون ربا با بانکداری اسلامی تفاوت زیادی دارد، گفت: غالباً میان این دو مسئله خلط میشود؛ زیرا بانکداری بدون ربا مقدمهای برای اسلامی شدن بانکداری شمرده میشود، نه اینکه بانکداری بدون ربا معادل بانکداری اسلامی است.
وی با بیان اینکه بانکداری بدون ربا گامی برای اسلامیشدن بانکداری است، تصریح کرد: یکی از مهمترین وجوه برای اسلامی شدن بانکداری، رعایت اخلاق کار، یعنی پایبندی به قراردادهاست؛ یعنی وقتی قرارداد جعاله یا مشارکت مدنی و ... بسته شد بانکها و مردم موظف به رعایت آن هستند. ممکن است سیتسم بانکداری بدون ربا باشد، ولی طرفین پایبند به تعهدات، قوانین و اخلاق کار نباشند، باز هم در این شرایط بانکداری اسلامی ایجاد نمیشود.
این محقق و پژوهشگر با پرداختن به اینکه اجرا نشدن قوانین بانکدار اسلامی به معنای ربوی بودن بانکها نیست، اظهار کرد: وقتی از طرف بانک به افراد گفته میشود که یک فاکتور بیاورید، فارغ از این است که صوری یا واقعی باشد؛ بنابراین وقتی قرار است اشکالی بر بانکداری بگیریم باید به هدف بزنیم، نه اینکه با وجود مشکل در یک بخش آن را به تمام سیستم تسری دهیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر اینکه آئیننامه و قوانین موجود بانکداری در کشور مبتنی بر ربا نیست، بیان کرد: در بسیاری از بخشهای کشور اشکال داریم، مثلاً در شهرداریها بحث رشوه و کاغذبازی اداری زیادی وجود دارد، ولی کسی نمیگوید که شهرداریها را باید جمع کنیم؛ البته این نکته کلی وجود دارد که اخلاق، فقه و دینداری صددرصد تا زمان امام زمان(عج) هم رخ نخواهد داد و نباید بیش از حد ایدهآلنگر باشیم.
تفاوت بهره و سود
این محقق در پاسخ به این سؤال که بحث بر سر ایدهآل نیست بلکه مقایسه با دیگر کشورها مانند ژاپن و ... است که سود بانکی در آن بسیار کمتر و فساد یا نیست یا کم است، تصریح کرد: باید بین سود و بهره فرق بگذاریم؛ براساس نظر علما، بهره در کشورهای غربی و حتی ژاپن ربوی است چون نرخ ثابتی دارد، ولی در سیستم بانکداری که سود ثابتی مطرح نیست ربوی نیست؛ به همین دلیل در بانکداری ایران بحث سود علیالحساب مطرح میشود و نه سود قطعی.
وی با تأکید بر اینکه حتی برخی مسئولان اقتصادی کشور میان بهره و سود فرقی نمیگذارند، اظهار کرد: مردم تصور میکنند که بانکداری نباید سود داشته باشد، در حالی که این مسئله درست نیست، بلکه سود نباید ربوی باشد؛ بنابراین اینکه برخی از علما به راحتی بانکداری امروز ما را ربوی اعلام میکنند جای تردید بزرگی دارد و بنده که سالها در عرصه اقتصادی مشغول تحقیق هستم معتقدم نمیتوان با جرئت چنین حرفی زد.
حسینی با بیان اینکه بانک یک سیستم ملی است، تصریح کرد: اگر سیستم بانک را به ربا متهم کنیم در این صورت اگر مردم سرمایهگذاری کنند نتیجه منطقی این است که پولهای مردم حرام است و مردم رباخوار هستند و اگر مردم در بانکها سرمایهگذاری نکنند گردش مالی بانکها از بین میرود.
ضعف اخلاق در بانکداری
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر اینکه مشکل ما در بانکداری، ضعف اخلاق و ضعف در پایبندی به قوانین و تعهدات است، تصریح کرد: راه برونرفت از این وضعیت هم موعظهگری است، آن هم موعظه از سوی افراد ذینفوذ؛ امروز به شدت محتاج افراد موعظهگر ذینفوذ هستیم تا برای داشتن اقتصاد سالم موعظهگری کنند. البته بخشهای نظارتی هم باید تقویت شوند.
وی تأکید کرد: برای داشتن نفوذ از سوی موعظهگران که عمدتاً بار آن بر دوش حوزه است، حوزویان نباید وارد برخی کارهایی که شائبهبرانگیز شوند؛ گاهی به دوستان روحانی خودم میگویم که به نظر من ورود روحانیت به ستادهای انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری و مجلس حرام است، گرچه حرام شرعی نیست.
حسینی ادامه داد: موعظهگر وقتی به نفع یک نفر وارد صحنه انتخابات شد ولو اینکه با نیت خیر هم وارد شده است، وقتی آن فرد وارد برخی کارهای ممنوعه و نادرست شد، این خرابکاریها به پای روحانیت و حوزه نوشته میشود و چوبش را دین و اخلاق میخورد؛ اخلاقی که امروز رمز پیشرفت کشور است.
وی تأکید کرد: روحانیت باید فکری برای این کار کند تا نفوذ خود را بازیابد؛ به یاد دارم که اوایل انقلاب عمده جوانانی که میخواستند وارد یک فعالیت اقتصادی شوند، اول از روحانی محل و مسجد خود مشورت میگرفتند که از لحاظ شرعی مشکلی نداشته باشد و بعد وارد آن کار میشدند.
حسینی با بیان اینکه برخی پول جعاله را که برای مسکن است میگیرند و با آن به سفرهای خارجی و زیارت و خرید اتومبیل میپردازند، تصریح کرد: ضعف فعالیتهای بانکی امروز کشور، ریشه در بیاخلاقیها و ضعف اخلاق دارد و خلاصه کلام، به نظر بنده ریشه گرفتاریهای بانکداری در همین مسئله است.
انتهای پیام