پیش‌گویی‌های امام علی(ع)
گروه معارف ــ تاریخ پیش‌گویی‌های علی(ع) را اثبات کرده است. حرمسراها و دسیسه‌های برآمده از آنها، زندان و شکنجه و قتل و کشتن آزادمردان و آزادزنان مؤمن و غیور و مصلح، به دسیسه خواجگان و ملیجکان درباری، عیاشی‌ها و فسق و فجور و ابتذال به نام جشن و فرهنگ و هنر و....اینها همه پیش‌بینی‌های دردمندانه علی است و مخاطبینش ما آیندگانیم.
در صدمین حکمت نهج‌البلاغه امام علی(ع) آمده است: «يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يُقَرَّبُ فِيهِ إِلَّا الْمَاحِلُ وَ لَا يُظَرَّفُ فِيهِ إِلَّا الْفَاجِرُ وَ لَا يُضَعَّفُ فِيهِ إِلَّا الْمُنْصِفُ يَعُدُّونَ الصَّدَقَةَ فِيهِ غُرْماً وَ صِلَةَ الرَّحِمِ . مَنّاً وَ الْعِبَادَةَ اسْتِطَالَةً عَلَى النَّاسِ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَكُونُ السُّلْطَانُ بِمَشُورَةِ النِّسَاءِ وَ إِمَارَةِ الصِّبْيَانِ وَ تَدْبِيرِ الْخِصْيَانِ؛ بر مردمان روزگارى آيد كه جز سخن چين را ارج ننهند، و جز بدكار را خوش طبع نخوانند، و جز با انصاف را ناتوان ندانند. در آن روزگار صدقه را تاوان به حساب آرند و بر پيوند با خويشاوند منت گذارند و عبادت را وسيلت بزرگى فروختن بر مردم انگارند. در چنين هنگام كار حكمرانى با مشورت زنان بود، و امير بودن از آن كودكان و تدبير با خواجگان».
ماحل: از ریشه محل بوده و به کسی گفته می‌شود که از محلی به محل دیگر رفته از یکی نزد دیگری (فرمانروایان) بدگویی و سعایت می‌کند - سخن چین - زمین محروم از باران و خشک و بی آب و علف را نیز گفته‌اند.
صبیان: جمع صبی؛ کودکان،اطفال
خصیان: جمع خصی، اخته، خواجه، آغا، خواجگان حرمسرا
در این سخن، امام علی(ع) شواهد، دلایل و نتایج فروپاشی اجتماع را بیان کرده و آیندگان را از آن بیم داده است. او علائم این فروپاشی و از هم‌گسیختگی را با ذکر مثال‌هایی محسوس و قابل ردیابی و تشخیص به ما نشان می‌دهد. نشانه‌هایی از جایگزینی ارزش‌ها و تبدل و جابجایی آنها در ذهن و عین جامعه. سپس دلایل این انحطاط را تبیین می‌کند و در ادامه نتایج و تاثیرات این فروپاشی را، برعرصه سیاسی و حکومت نشان داده و مهمترین ویژگی‌های حکومت‌های برآمده از دل چنین تغییرات ارزشی و انحطاطات اجتماعی را برمی‌شمرد.
در فراز نخست، او سه علامت شیوع این بیماری در جامعه (علی‌الناس) را برشمرده: 1- رونق سعایت‌گری و ارج و قرب یافتن سخن چینان، که بیش از هر چیز از وجود استبداد در دل نظام سیاسی جامعه نشات می‌گیرد؛ لذا شیوع ترس و نفاق و از بین رفتن اعتماد و صداقت عمومی را باعث می‌شود. 2- جایگزینی عیاشی و فسق و فجور به جای ذوق و هنر در دل و دیده مردم که نشانه سقوط فرهنگی است. 3- تضعیف و ضعیف شماری عدل و داد و انصاف در سلسله ارزش گذاری‌های جامعه که وضعیت قطبی شده اجتماعی واقتصادی را هم بازتاب می‌دهد.
در فراز دوم، علی(ع) دلایل بروز این فروپاشی و از هم گسیختگی اجتماعی را تبیین می‌کند. جامعه دچار واپاشی شده است؛ ستون‌های نگاه دارنده سقف اجتماع فروریخته‌اند، صدقه و انفاق، به‌منزله ستون اقتصادی و نشانه روح تعاون و همیاری جمعی فروافتاده، این است که انجام آن گویی غرامتی است که در جنگ از دست می‌دهی؛ سرکشی به وابستگان و خانواده در قالب صله رحم نیزاز بین مردم رخت بربسته و ستون همبستگی اجتماعی را بر زمین انداخته است تا جامعه‌ای سرد و از هم جدا و از هم گسیخته بر جای نهاده باشد، این است که بر آن منت گذارده می‌شود؛ عبادت، روح خود را ازدست داده است و خداوند در آن غایب اصلی است روح آن به شیطان فروخته شده و کبر و گردن کشی ثمره آن شده است و نه اخلاق وخشیت و خضوع، آری ستون معنویت جامعه نیز فروافتاده است.
اینها همه تجسم شرایط یک جامعه فروپاشیده و دلایل از هم گسیختگی اجتماعی در سطوح سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و خانوادگی و اجتماعی و دینی و معنوی است. اما این تحلیل و توصیف علی ناقص می‌بود اگر در همین چند کلمه کوتاه اما گویای خود، اشاره‌ای به نتیجه (فاء نتیجه بر سر فعند ذالک) این فروپاشی در عرصه حکومت و حکومت داری نمی‌کرد. فساد و زن بارگی حاکمان، حکومت یابی کودکان (که نشانه شکل‌گیری نظام‌های سلطنتی؛ لذا موروثی است) و ضعف و زبونی ناشی از تدبیرهای شبه مردان حاکمیت یافته در دربارها، کاخی است که بر آن ویرانه اجتماعی برخواهد نشست.
تاریخ پیش‌گویی‌های علی(ع) را اثبات کرده است. حرمسراها و دسیسه‌های برآمده از آنها، زندان و شکنجه و قتل و کشتن آزادمردان و آزادزنان مؤمن وغیور و مصلح به دسیسه خواجگان و ملیجکان درباری، عیاشی‌ها و فسق و فجور و ابتذال به نام جشن و فرهنگ و هنر و....اینها همه پیش‌بینی‌های دردمندانه علی است و مخاطبینش ما آیندگانیم.
یاددداشت از داریوش اسماعیلی / معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان
انتهای پیام
