نتایج پژوهش‌های اجتماعی در انتظار بکارگیری در سیاست‌ها
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی گفت: برخی پژوهش‌ها نیاز کشور را رفع می‌کنند، اما به کار گرفته نمی‌شوند که به دلیل نبود فرهنگ پژوهش در مسئولان است. الزام قانونی هم وجود ندارد که اگر مسئولی از نتایج پژوهش استفاده نکرد و پیامد داشت، مورد سؤال قرار گیرد.
محمدجواد چیت‌ساز، رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با ایکنا درباره فعالیت‌های این پژوهشکده گفت: در حال حاضر پژوهشکده علوم اجتماعی، چهار گروه پژوهشی دارد که گروه جامعه‌شناسی، روانشناسی اجتماعی، جوانان و مناسبات نسلی و خانواده ذیل آن فعالیت می‌کنند.
وی افزود: در این پژوهشگاه دو نوع تحقیقات را دنبال می‌کنیم؛ یکی تحقیقات شبکه‌برنامه که متشکل از هفت تا ۱۳ پروژه است و همه آنها یک هدف واحد را دنبال می‌کنند. برای مثال شبکه‌برنامه گروه جامعه‌شناسی درباره هویت ایرانیان است، گروه جوانان و مناسبات نسلی، روابط نسلی و سبک زندگی را دنبال می‌کند و گروه خانواده نیز مسائل مربوط به حوزه خانواده را پی می‌گیرد، این تحقیقات بستری را برای متخصص شدن در این زمینه‌ها فراهم می‌کند.
چیت‌ساز ادامه داد: دسته دوم تحقیقات، اجرای طرح‌هایی است که به سفارش سازمان‌ها و مراکز علمی و اجرایی انجام می‌شود که فعالیت‌های آن قدری متنوع‌تر بوده و باید بسته به نیاز کارفرما وارد حوزه‌های مختلفی شویم. در واقع طرح کلان آن بررسی مسائل اجتماعی کشور است. البته اغلب سفارش‌ها از سازمان‌های دولتی بوده و تقریباً در بخش خصوصی متقاضی پژوهش نداریم و در این راستا با وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری‌ها و بدنه اجرایی کشور مرتبط هستیم.
وی در پاسخ به اینکه آیا نتایج تحقیقات اجتماعی این پژوهشگاه می‌تواند به کار گرفته و مانع بسیاری از آسیب‌های اجتماعی شود، گفت: عدم استفاده از نتایج پژوهش‌ها داستان بلندی دارد که بخشی از آن ممکن است به خود پژوهش برگردد، یعنی موضوعیتی نداشته باشد. در حوزه پایان نامه‌های دانشجویی ممکن است ارتباطی با نیاز‌های کشور نداشته باشد و یا تکراری باشد و بخشی از آن هم مربوط به پژوهش‌هایی است که نیاز کشور را رفع می‌کند، اما به کار گرفته نمی‌شود که به دلیل نبود فرهنگ پژوهش در مسئولان است و یا اینکه الزام قانونی وجود ندارد که اگر مسئولی از نتایج پژوهش استفاده نکرد و پیامد داشت، چه می‌شود.
وی تصریح کرد: مسئولان هیچ تعهد و الزامی نسبت به استفاده از یافته‌های پژوهشی ندارند و پیامدی هم متوجه آنها نیست و اگر در این صورت کشور از بابت آن متحمل هزینه‌هایی شد، پاسخگوی آن نیستند و بازخوردی برای مسئولان ندارد و آنها روند کاری خود را دنبال می‌کنند. البته استفاده نکردن از یافته‌های پژوهشی، دلایل دیگری هم دارد که باید در جای خود بررسی شود.
چیت‌ساز درباره مهمترین آسیب‌های اجتماعی که برآیند نتایج پژوهش بوده است، بیان کرد: در حوزه آسیب‌های اجتماعی، براساس مطالعات انجام شده، ۵ حوزه مهم را شناسایی کردیم که حاشیه‌نشینی، اعتیاد و مفاسد اخلاقی از جمله آنهاست و درباره آنها تحقیقات بسیاری انجام شده است و می‌توان با استفاده از یافته‌های موجود آنها را مورد استفاده قرار داد البته باید اراده‌ای در این زمینه وجود داشته باشد.
وی اضافه کرد: در حوزه آسیب‌های اجتماعی به نظر می‌رسد شورای اجتماعی وزارت کشور، با توجه به اینکه متولی رسیدگی به مسائل آسیب‌های اجتماعی است و سایر دستگاه‌ها بسته به موضوع فعالیتشان می‌توانند در این زمینه نقش‌آفرین باشند؛ از این رو بسیاری از دستگاه‌ها برای این پژوهش‌ها ردیف مستقلی را اختصاص می‌دهند و همه دستگاه‌ها مسئول هستند تا در حوزه تخصصی خود به این موضوعات بپردازند.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی با اشاره به مؤلفه‌های پژوهش کارآمد گفت: موضوع پژوهش باید مسئله و نیاز کشور باشد، اهلیت و صلاحیت محقق نیز اهمیت دارد و محقق باید از تجربه و علم کافی برخوردار باشد که این مسئله، گاهی مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
انتهای پیام
