قاچاق خاک، قاچاق حیات و تمدن است/ عمل به مسئولیت اجتماعی در قبال محیط زیست توسط جهاد دانشگاهی

به گزارش ایکنا؛ چهارمین گردهمایی باشگاه دانشجویان حامی محیط زیست و منابع طبیعی کشور صبح امروز ۲۴ مهرماه در دانشگاه مازندران شهر بابلسر با حضور عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی کشور، محمد هادی عسگری مدیرکل فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ژیلا مهدی آقایی مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست و مهدی کاظمی، رئیس سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی کشور آغاز به کار کرد.

در این گردهمایی عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی کشور با تاکید بر اینکه یکی از دلایل مهم وضعیت نابسامان محیط زیستی کشور، مواجهه و بهره‌برداری غیر اصولی و عدم توجه به ریشه‌های اصلی این بحران است، گفت:‌ نبود نگاه بلندمدت به برنامه‌ها و برخوردهای سلیقه‌ای با موضوع‌های مختلف در چند دهه اخیر، مهم‌ترین عامل مشکلات امروز در حوزه محیط زیست کشور است.

وی با اشاره به اینکه شاید اگر قرار بود انسان‌ها برای بهره‌مندی از مواهب طبیعی هزینه بپردازند؛ امروز محیط زیست این گونه نابسامان نبود، اظهار کرد: از جمله اصول پایه‌ای آن است که محیط زیست را به عنوان امانتی الهی در ردیف میراث‌های مشترک بشری بدانیم. در نتیجه چنین رویکردی انسان‌ها باید تمام تلاش خود را برای حفظ و بهبود محیط زیست به کار گیرند و آن را به نسل‌های آینده تحویل دهند.

علیزاده ادامه داد: در سال‌های اخیر گروه‌های دانشجویی با توجه به دغدغه‌ها و دل‌مشغولی‌هایی که در حوزه محیط زیست دارند؛ نقش خوبی را ایفا کرده‌اند. همچنین سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی امید دارد که با برگزاری چهاردهمین گردهمایی باشگاه دانشجویان حامی محیط زیست با محوریت آب و مدیریت پسماند نقش موثری را در حرکت به سوی بهبود مشکلات این حوزه ایفا کند.

فضای مجازی؛ بستری مناسب برای تبادل اطلاعات درست محیط زیستن

در ادامه این گردهمایی ژیلا آقایی، مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه دانشجویان باید با ایده‌های جدید و خلاقانه در مسیر فرهنگ‌سازی محیط زیستی حرکت کنند، گفت: شبکه‌های مجازی فرصت خوبی برای تبادل اطلاعات درست و ارائه راهکار برای حل مشکلات محیط زیستی و فرهنگ‌سازی در حوزه محیط زیست است.

 آقایی با اشاره به اینکه متاسفانه منابع حیاتی کشور دچار آسیب‌های جدی شده است گفت: وضعیت آسیب به این منابع حیاتی به حدی است که حتی باید بگویم که برخی منابع طبیعی کشور در معرض نابودی قرار دارد.

وی با تاکید بر اینکه باید امیدوارانه درصدد بهبود وضعیت محیط زیست کشور برآییم، اظهارکرد: آیا در چنین وضعیت محیط زیستی آینده کشور محکوم به نابودی است و آیا نمی‌توانیم چشم‌اندازی برای کشور قائل باشیم؟ باید تاکید کنم که گزاره‌های این‌چنینی صرفا باعث گسترش ناامیدی می‌شود و از نظر علمی و اجرایی اساسا درست نیستند.

مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: آینده محیط زیست و کشور در دست مردم و حکومت است و باید امیدوارانه با به‌کار بردن ایده‌های جدید و خلاقانه به رفع مشکلات بپردازیم.

آقایی با اشاره به اتخاذ روش‌های نادرست در تصمیم‌سازی و اجرا که منجر به آسیب‌های محیط زیستی شده است گفت: در شرایط حاضر باید با مطالبه‌گری و اتخاذ روش‌های درست مسیر گذشته را تغییر دهیم و تغییرات باید مبتنی بر توسعه پایدار باشد. بدیهی است که این تغییرات از طریق ایده‌های خلاقانه دانشجویان محقق می‌شود.

در فضای مجازی به جای گلایه‌، به دنبال ایده‌های خلاقانه باشیم

این مقام مسئول از سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به ضرورت استفاده از شبکه‌های مجازی برای فرهنگ‌سازی محیط زیست تاکید کرد: گسترش ارتباطات و استفاده از شبکه‌های مجازی می‌تواند در ارتقای آگاهی و تقویت ایده‌ها به منظور حفظ محیط زیست موثر باشد البته توجه داشته باشیم که در فضای مجازی نباید گلایه کرد بلکه باید دنبال ایده‌های خلاقانه به منظور تبادل اطلاعات و ارائه راهکار باشیم تا بهبود محیط زیست را به یک مطالبه عمومی برای جامعه تبدیل کنیم.

آقایی تاکید کرد: باشگاه دانشجویان حامی محیط زیست می‌تواند در مسیر فرهنگ‌سازی محیط زیستی موثر باشد. بر اساس آمارها تعداد زیادی گروه‌های علمی و کانون‌های محیط زیستی در دانشگاه‌ها فعال هستند و باید تاکید کنم که صرف برگزاری نشست برای حل مشکلات محیط زیستی کارگشا نیست. به‌طور قطع برگزاری این نشست برای تبادل نظرات موثر است اما کار در حوزه محیط زیست نباید به این نشست‌ها خلاصه شود. 

وی افزود: گذر از معضلات محیط زیستی بدون مشارکت همگان امکان‌پذیر نیست و این مشارکت‌ها از طریق اطلاع‌رسانی‌ ممکن خواهد شد بنابراین توقع آن است که دانشجویان در زمینه تولید ایده فعال شوند و از طریق ابزارهای های‌ تک و فضای مجازی این ایده‌ها را ترویج کنند.

آقایی در پاسخ به پرسشی در مورد پروژه‌های عمرانی و ارزیابی‌های زیست محیطی با تاکید بر اینکه حفظ محیط زیست به بسیج همگانی نیاز دارد، اظهار کرد: سیاست دولت بر توسعه تکیه دارد و با توجه به مشکلات اشتغال در کشور نمی‌توان انتظار داشت که تنها به حفاظت فکر شود. 

مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: سیاست دولت و سازمان حفاظت محیط زیست این است که تا حد ممکن در طرح‌های توسعه‌ای، توسعه پایدار اعمال و اجرایی شود. باید بدانیم که حفاظت صرف ممکن نیست و سازمان حفاظت محیط زیست حداکثر تلاش خود را برای جلوگیری از تخریب‌های محیط زیستی انجام می‌دهد اما باید بدانیم توسعه کشور ضروری است و باید انجام شود و تلاش می‌کنیم که ارزیابی‌ پروژه‌ها از منظر اجتماعی و محیط زیستی به شکلی باشد که تخریب‌ها به حداقل برسد.

سازمان حفاظت محیط زیست تلاش می‌کند که اگر فعالان محیط زیست، مقصر نیستند هرچه سریع‌تر رفع اتهام شوند

وی در ادامه در پاسخ به پرسش یکی از دانشجویان در مورد سرنوشت فعالان محیط زیست بازداشت شده اظهار کرد: مسلما بحث مربوط به فعالان محیط زیست که در شرایط مناسبی نیستند، مفصل است. سازمان حفاظت محیط زیست تلاش می‌کند که در صورت مقصر نبودن فعالان محیط زیست، هرچه سریع‌تر رفع اتهام شوند. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پیگیر این ماجرا بوده است تا مشکل آنان حل شود. به هر حال آنچه از دست سازمان حفاظت محیط زیست برمی‌آید، انجام شده است.

آقایی در ادامه در پاسخ به پرسش دیگری در مورد اشتغال فارغ‌التحصیلان رشته محیط زیست گفت: می‌دانیم که تعداد فارغ‌التحصیلان محیط زیست که شغل ندارند، زیاد است. بیشتر افرادی که در سازمان حفاظت محیط زیست استخدام شده‌اند، تحصیلکرده رشته محیط زیست هستند اما دفاتر تخصصی به متخصصان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های دیگر نیز نیاز دارند. برای مثال در دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست متخصص آب نداریم و این سازمان حق دارد که برای این دفتر فرد متخصص استخدام کند.

وی تاکید کرد: نحوه جذب نیرو در سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس اعلام نیاز معاونت‌ها و دفاتر تخصصی بوده است و به هیچ وجه این طور نیست که یک فرد برای استخدامی‌ها تصمیم گرفته باشد.

مشکل محیط زیست کشور ما قانون نیست بلکه مجریان قانون است

سید خلاق نیرنیا رئیس دانشگاه مازندران نیز در این مراسم با اشاره به اینکه هنوز حساسیت کافی در مورد مشکلات محیط زیستی کشور از جمله قاچاق خاک و فرونشست زمین وجود ندارد، گفت: مشکل محیط زیست کشور ما قانون نیست بلکه مجریان قانون است.

نیرنیا با اشاره به اینکه هنوز به اهمیت محیط زیست پی نبرده‌ایم، گفت: اگر هر پدیده خطرناک را با تمام وجود درک کنیم نسبت به آن آگاهی پیدا و در برابر آن از خود محافظت می‌کنیم. برای مثال ما آسیب‌ها و خسارت‌های ناشی از سقوط از ارتفاع را درک می‌کنیم، به همین علت از آن ترس داریم و از خود در برابر این پدیده مراقبت می‌کنیم، اما هنوز اهمیت حفظ محیط زیست را به خوبی درک نکردیم و نمی‌دانیم که نابودی محیط زیست از سقوط از ارتفاع نیز کشنده‌تر و از هر زهری خطرناک‌تر است.

وی تاکید کرد: اگر اهمیت محیط زیست را درک کرده‌ بودیم با این وضع فلاکت بار محیط زیست در دنیا و ایران مواجه نمی‌شدیم. در شرایط حاضر روزی نیست که اخبار مربوط به وقوع گرد و غبار در خوزستان را نشنویم. در برخی از روزها حد مجاز گرد و غبار در خوزستان به ۴۶ برابر می‌رسد. و در زابل حدود پنج ماه از سال گرد و غبار وجود دارد. این وضعیت نشان می‌دهد که هنوز محیط زیست به تار و پود زندگی ما وارد نشده است.

قاچاق خاک، قاچاق حیات و تمدن به حساب می‌آید

رئیس دانشگاه مازندران با اشاره به این که سال‌هاست موضوع قاچاق خاک در صدر اخبار قرار دارد، اظهار کرد: این قاچاق سکه و طلا یا مواد مخدر نیست بلکه قاچاق خاک است اما هنوز کسی متوجه نیست که قاچاق خاک، قاچاق حیات و تمدن به حساب می‌آید.

نیرنیا ادامه داد: ۵۰ سال بعد متوجه عوارض و پیامدهای ناشی از قاچاق خاک از مناطق مرکزی و جنوبی کشور می‌شویم و می‌فهمیم که قاچاق خاک چه صدماتی به محیط زیست و تمدن ایران زده است. جالب است بدانیم که تشکیل یک سانتی‌متر خاک در بهترین شرایط جوی ۵۰۰ سال طول می‌کشد.

وی با اشاره به این که موضوع قاچاق خاک بارها در مجلس مطرح شده است، گفت: متاسفانه هنوز کسی به حساسیت موضوع قاچاق خاک پی نبرده است همان طور که هنوز کسی با بهره برداری بیش از حد مجاز از آب‌های زیر زمینی برخورد نکرده است زیرا هنوز خطرناک بودن این موضوع به طور کامل درک نشده است.

رئیس دانشگاه مازندران افزود:‌ استحکام لایه‌های زمین به دلیل وجود رطوبت است و طبیعتا مصرف بیش از حد آب‌های زیرزمینی شرایط خطرناکی برای خاک و زمین ایجاد می‌کند چون اگر مواد اتصال دهنده ذرات خاک از بین برود، خاک با کمترین ضربه آسیب می‌بیند و دچار شکستگی می‌شود.

نیرنیا  با اشاره به فرونشست زمین در مناطق مختلف کشور گفت: ده‌ها هکتار از زمین‌ها در استان‌هایی مثل همدان، یزد و جنوب تهران دچار فرونشست می‌شوند اما هنوز خطر آن را احساس نکردیم. در حالی که هیچ زلزله‌ای مخرب‌تر از نشست زمین نیست. فرونشست زمین چند سال پیش باعث پایین  کشیده شدن مترو شد.

وی تاکید کرد: نشست دشت تهران سالانه ۳۲ سانتی‌متر است و باید دقت کنیم که بیشترین آمار جهانی برای فرونشست زمین مربوط به مکزیکوسیتی و در حد ۳۶ سانتی‌متر است. علت این وضعیت آن است که هنوز به اهمیت استفاده بی‌رویه از آب های زیر زمینی پی نبرده‌ایم.

هیچ کس در مورد چاه‌های غیرمجاز پاسخگو نیست

رئیس دانشگاه مازندران در ادامه اظهار کرد: متاسفانه هنوز هیچ کس در مورد چاه‌های غیرمجاز پاسخگو نیست. افزون بر اینها شاهد قطع درختان گز در مناطق کویری و خشک کشور هستیم این در حالیست که درختان گز که باعث تثبیت گرد و غبار می‌شوند و آب زیادی مصرف نمی‌کنند.

نیرنیا با اشاره به قطع و از بین رفتن درختان استان‌های شمالی کشور اظهار کرد: مراجعه به کتاب‌های تاریخی نشان می‌دهد که جنگل‌ها در شمال کشور و از جمله در مازندران پهنه وسیعی را به خود اختصاص می‌دادند اما در شرایط حاضر می‌بینیم که چه اتفاقی برای درختان افتاده است.

وی همچنین با اشاره به اینکه شرایط محیط زیستی باعث مهاجرت در برخی از مناطق می‌شود گفت: تعدادی از جنوبی‌ها اقدام به خرید زمین در شمال کشور کرده‌اند. باید تاکید کنم که این مهاجرت خطرناک است و حتما باید حساسیت لازم نسبت به آن ایجاد شود. برای مثال تعدادی از جنوبی‌ها در روستایی که من به آن تعلق دارم اقدام به خرید زمین کرده‌اند.

نیرنیا با تاکید بر اینکه در حوزه محیط زیست به لحاظ تشکیلات مشکلی نداریم، اظهار کرد: در آمریکا سازمان محیط زیست در سال ۱۳۴۵ تشکیل شد و در ایران ایجاد سازمان محیط زیست به سال ۱۳۵۳ بر می‌گردد بنابراین فاصله‌ی چندانی نداریم. همچنین در حوزه قوانین محیط زیستی نیز مشکلی نداریم به‌طوری که اولین قانون آلودگی آب مربوط به دهه ۵۰ و اولین قانون آلودگی هوا مربوط به دهه ۶۰ است.

نیرنیا در ادامه اظهار کرد: سابقه قانون‌گذاری فرانسه به ۲۰۰ سال قبل بر می‌گردد. در ایران نیز قانون گذاری ۱۱۰ سال سابقه دارد. باید دقت کنیم که طی همین بازه زمانی در ایران ۱۱ هزار قانون وضع شده این در حالی است که در فرانسه با ۲۰۰ سال سابقه قانون گذاری تنها ۳۸۰۰ قانون وضع شده است.

رئیس دانشگاه مازندران در پایان تاکید کرد: در ایران قانون، امیال شخصی و احزاب است. اما در فرانسه قانون منابع اشخاص نیست. در فرانسه قانون برای مردم است بنابراین مشکل محیط زیست کشور ما قانون نیست بلکه مجریان قانون هستند.

محیط زیست موضوعی بین رشته‌ای است

مهدی کاظمی رئیس سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی نیز با تاکید بر اینکه محیط زیست یک مسئله بین حوزه‌ای و بین‌رشته‌ای است، اظهار کرد: همه ما باید درگیر مسئله محیط زیست باشیم و جهاد دانشگاهی فرصت فعالیت‌های استانی و فرا دانشگاهی را در حوزه محیط زیست فراهم می‌کند.

احساس مسئولیت اجتماعی جهاددانشگاهی در حوزه محیط زیست

کاظمی اظهار کرد: مهم‌ترین دلیلی که باعث ورود جهاد دانشگاهی و سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی به حوزه محیط زیست شده است، اجرای مسئولیت اجتماعی است اما افزون بر این موضوع، محیط زیست یک مساله بین حوزه‌ای و بین رشته‌ای به حساب می‌آید و همه ما در هر رشته و حوزه‌ای باید درگیر آن باشیم و موضوع محیط زیست را به ساختار دانشگاه محدود نکنیم.

وی ادامه داد: شاید قالب‌های موجود دانشگاهی اجازه فعالیت به گروه‌های مختلف محیط زیستی را در استان‌ها و شهرستان‌ها ندهد اما بزرگ‌ترین ظرفیت جهاد دانشگاهی این است که امکان فعالیت استانی و فرا دانشگاهی را در حوزه محیط زیست فراهم می‌کند و همچنین این مجموعه اجازه فعالیت با شرکت‌ها و بخش‌های مختلف کشور را دارد.

رئیس سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی گفت: باشگاه دانشجویان جهاد با همکاری وزارت علوم، وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست شکل گرفته است و جهاد دانشگاهی برای رفع مسائل محیط زیستی و همچنین ترویج و آموزش محیط زیست در کنار همه گروه‌های دانشجویی قرار دارد.

مسعود آسیما، معاون مدیرکل فرهنگی وزارت بهداشت و درمان نیز در این مراسم اظهار کرد: ما در وزارت بهداشت این سیاست را دنبال می‌کنیم که در کنار تحصیل دانشجویان، امکان فعالیت‌های دانشجویی را فراهم و تقویت کنیم. تشکیل کانون‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی توسط دانشجویان در همین راستا است. 

وی تاکید کرد: وزارت بهداشت از ایده‌های خلاقانه و نو در این حوزه‌ها حمایت می‌کند. 

در این گردهمایی که با محورهای مدیریت پسماند و آب در حال برگزاری است، برنامه پاکسازی ساحل از سوی دانشجویان، برگزاری کارگاه‌هایی چون روش‌شناسی فعالیت در تشکل‌های دانشجویی، مدیریت پسماند، آب و اکوتوریسم در دستور کار قرار دارد.

یادآوری می‌شود: این گردهمایی طی دو روز از سوی سازمان دانشجویان و جهاد دانشگاهی مازندران به میزبانی دانشگاه مازندران برگزار می‌شود.

 انتهای پیام